Klachtencommissie NBA

Als je je niet goed bejegend voelt door de accountant…

Na het afscheid geen stukken afgeven of informatie verstrekken, niet adequaat reageren als de cliënt wijst op een fout in de aangifte, niet meewerken aan het beantwoorden van vragen van de Belastingdienst, terugkomen op mondelinge afspraken en de klacht van de cliënt niet netjes afhandelen. Daarover klagen cliënten het meest, zeggen voorzitter Ebo Roek en scheidend plaatsvervangend-voorzitter Hans van Ginkel van de Klachtencommissie NBA.

Lex van Almelo

Wanneer je als cliënt niet tevreden was met het optreden van de accountant kon je tot mei 2009 alleen klagen bij het kantoor. Maar dan moest het kantoor wel een klachtenregeling hebben. Anders kon je alleen een klacht indienen bij de tuchtrechter, die vooral gericht is op de kwaliteit van de beroepsuitoefening en het belang van de cliënt minder centraal stelt.

In mei 2009 werd de Klachtencommissie van de NBA ingevoerd. In het klachtrecht gaat het vooral om de manier waarop de accountant zich jegens de klager heeft gedragen. "De NBA wilde een laagdrempelige, eenvoudige klachtbehandeling mogelijk maken voor klanten, werknemers of professionele relaties van de accountant", zegt voorzitter Ebo Roek, accountant bij De Jong & Laan.

Roek is de tweede voorzitter in het bestaan van de commissie. Advocaat Hans van Ginkel was de eerste plaatsvervangend-voorzitter. Omdat hij na twee termijnen niet meer opnieuw kan worden benoemd, nam hij onlangs afscheid. Hij is opgevolgd door advocate Noor Zetteler (zie kader). 

Noor Zetteler nieuwe plaatsvervangend voorzitter

Advocate Noor Zetteler is de nieuwe plaatsvervangend voorzitter van de Klachtencommissie. Zij is als advocaat bij Wijn en Stael gespecialiseerd in financiering en zekerheden en in insolventierecht. Zetteler treedt regelmatig op als curator. In 2014 diende zij namens drie banken een klacht in tegen de accountant van Eurocommerce, die eind vorig jaar werd doorgehaald. Samen met Marcel Pheijffer schreef Zetteler een artikel over de accountant als poortwachter en het accountantstuchtrecht bij faillissementen.

Echtscheiding

De Klachtencommissie krijgt tussen de vijfenvijftig en honderd klachten per jaar binnen, maar neemt slechts over een minderheid daarvan een beslissing, bijvoorbeeld omdat de accountant en cliënt alsnog tot overeenstemming komen (zie kader 'Minder klachten, meer beslissingen').

'Het gaat nogal eens om een echtscheiding.'

Van Ginkel: "Het gaat nogal eens om een echtscheiding, waarbij de man een bedrijf heeft en aan zijn accountant vraagt of die wat cijfers wil opstellen voor de echtscheidingsprocedure. Dat is voor de vrouw vaak aanleiding om te zeggen: je hebt zijn kant gekozen. Volgens de richtlijnen van de NBA mag je wel blijven optreden voor één van beide partijen, als je daarover maar duidelijk bent."

Roek: "Iets vergelijkbaars zie je bij de ontbinding van een maatschap. De accountant blijft de adviseur van degenen die doorgaan en communiceert onvoldoende met de vertrekkende vennoot. Die dient dan een klacht in, want het kan bij de berekening van de waarde van aandelen, pensioenen of goodwill om grote bedragen gaan. Je moet je als accountant dus goed bewust zijn van de positie die je inneemt en zorgvuldig communiceren met alle maten."

Vijf opties voor ontevreden cliënt

Cliënten die ontevreden zijn over de accountant hebben vier of vijf mogelijkheden om te klagen.

  1. Het accountantskantoor: als het kantoor een klachtenregeling heeft, kan de cliënt daar klagen; bijvoorbeeld over de rekening of over de manier waarop de accountant zijn of haar werk heeft gedaan.
  2. De Klachtencommissie NBA: bij deze onafhankelijke commissie van accountants (en soms een jurist) kan de cliënt terecht als die vindt dat de accountant zich jegens hem niet heeft gehouden aan de fundamentele beginselen voor de beroepsuitoefening uit de VGBA. Bij de klachtencommissie gaat het over de manier waarop de accountant zich jegens de klager heeft gedragen. De commissie is meer gericht op een oplossing van het geschil en doet bij een beslissing soms een aanbeveling aan de accountant. Als de cliënt al een klacht heeft ingediend bij het kantoor kan die niet ook nog eens klagen bij de Klachtencommissie. Wel kan de klant dan een klacht indienen bij de Accountantskamer. Dat kan de cliënt ook als de Klachtencommissie diens klacht gegrond of ongegrond heeft verklaard. De uitspraken van de Klachtencommissie zijn niet openbaar.
  3. De Accountantskamer: in dit onderdeel van de Rechtbank Overijssel beoordelen professionele rechters met één of twee accountants of de accountant zich gehouden heeft aan de gedrags- en beroepsregels voor accountants. Bij deze tuchtrechtspraak gaat het om de kwaliteit van de beroepsuitoefening en niet zo zeer om de cliënt. De tuchtrechter kan de accountant waarschuwen, berispen, schorsen, een beroepsverbod geven van maximaal tien jaar en een boete opleggen. De Accountantskamer doet alleen uitspraken over declaraties en civielrechtelijke geschillen als de accountant het zo bont heeft gemaakt dat hij één van de fundamentele VGBA-beginselen heeft geschonden. De uitspraken van de Accountantskamer zijn openbaar en anoniem.
  4. De Raad voor Geschillen oordeelt over civielrechtelijke geschillen met de cliënt, zoals declaraties van de accountant, het achterhouden van stukken en het vergoeden van de schade. De uitspraken van de Raad zijn openbaar en anoniem.
  5. De rechtbank oordeelt over declaraties van de accountant en civielrechtelijke geschillen met de cliënt. Met rechterlijke vonnissen kan de cliënt de accountant er beter toe dwingen om de gewenste maatregelen te nemen en/of de schade te vergoeden.

Ook is de accountant nogal eens onduidelijk over de status van zijn stukken. Zijn opdrachtgever zwaait dan in een geschil met een rapport vol cijfers en zegt: "Dit heb ik van de accountant gekregen." De cijfers staan op briefpapier van het accountantskantoor, maar de accountant heeft het niet ondertekend. Toch brengt de opdrachtgever het rapport in het maatschappelijk verkeer, zonder dat er duidelijk 'concept' op staat. Roek: "De accountant moet misbruik van zijn stukken voorkomen."

Oplossingsgericht

Deze thema's zie je ook vaak terugkeren in de tuchtrechtspraak van de Accountantskamer. Inhoudelijk lijkt de beoordeling van de Klachtencommissie op die van de Accountantskamer, die echter niet alleen toetst aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA), maar aan àlle gedrags- en beroepsregels voor accountants.

'De Klachtencommissie kan geen maatregel opleggen, maar verklaart een klacht alleen gegrond of ongegrond.'

"Wij toetsen het gedrag van de accountant aan de vijf fundamentele beginselen van de VGBA", zegt Ebo Roek. De Klachtencommissie kan echter geen maatregel opleggen, maar verklaart een klacht alleen gegrond of ongegrond. Soms voegt de commissie er een aanbeveling aan toe. De procedure bij de commissie is laagdrempeliger en draait meer om het belang van de klager en de oplossing van het conflict.

Minder klachten, meer beslissingen

In 2015 kwamen er zevenenvijftig nieuwe klachten binnen bij de Klachtencommissie. In 2014 waren dat er eenennegentig, in 2013 negenentachtig en in 2012 honderd. De commissie velde in 2015 over meer klachten een beslissing (tweeënentwintig in plaats van zestien). Het verschil tussen het aantal ingediende klachten en het aantal uitspraken zit ’m in de klachten die:

  • niet voldoen aan de vereisten;
  • niet worden doorgezet;
  • tussentijds doorgaan naar de Accountantskamer, of
  • vervallen, bijvoorbeeld omdat cliënt en accountant alsnog tot overeenstemming komen.

Het verschil tussen 2014 en 2015 komt met name doordat er minder klachten werden ingediend die - dankzij betere voorlichting - niet voldoen aan de formele vereisten van de Verordening op de klachtbehandeling. Van de tweeëntwintig klachten waarover de Klachtencommissie in 2015 uitspraak deed, waren er dertien ongegrond, vijf deels gegrond en vier helemaal gegrond.

Roek: "Het is vaste procedure om de partijen tien minuten de gang op te sturen om te zien of zij het alsnog eens kunnen worden over een oplossing."
Van Ginkel: "Toen ik als advocaat begon zei mijn patroon: een slechte schikking is beter dan een goede uitspraak." 

De Accountantskamer zal niet snel aansturen op geschiloplossing. En in tegenstelling tot de tuchtrechter publiceert de Klachtencommissie ook geen individuele uitspraken, maar schrijft alleen iets over de hoofdlijnen van de uitspraken in haar jaarverslag. De Klachtencommissie hoort geen getuigen en werkt snel: als alles meezit, heeft de klager binnen een half jaar een uitspraak.

'Het is vaste procedure om de partijen  tien minuten de gang op te sturen om te zien of zij het alsnog eens kunnen worden.'

Onbekend en bemind

Als een klacht eindigt in een beslissing of de procedure wordt afgesloten op initiatief van de klager, krijgen de klager en de accountant een vragenlijst toegestuurd. Uit de antwoorden blijkt dat vijfentachtig procent  tevreden is over de manier waarop de klacht is afgehandeld. Twee van de drie klagers ondernemen geen nadere acties; één op de drie neemt vervolgstappen, zoals de gang naar de Accountantskamer of de civiele rechter.

De commissie hoort nogal eens dat accountants de procedure te laagdrempelig vinden en dat klagers er oneigenlijk gebruik van zouden maken. Hoe het ook zij: door goede voorlichting zijn er het afgelopen jaar al heel wat minder klachten ingediend die onvolledig waren of anderszins niet voldeden aan de eisen van de Verordening op de klachtbehandeling.

In de la

Hans van Ginkel was zes jaar plaatsvervangend voorzitter van de Klachtencommissie. In 1979 werd de toenmalige advocaat secretaris van de Raad van Tucht voor Accountants-Administratieconsulenten. Men dacht toen dat er al acht jaar lang geen klacht was ingediend. Al snel kwam Van Ginkel erachter dat de ambtenaar die op het ministerie van Economische Zaken verantwoordelijk was voor de tuchtrechtspraak, alle klachten in een la had gelegd en er niet meer naar om had gekeken.

Van Ginkel: "Dat is ook een manier van afdoen. Ik heb de klagers toen benaderd en gevraagd of zij alsnog prijs stelden op een beslissing. Maar daar hadden zij toen geen behoefte meer aan."

Het is niet ondenkbaar dat er nog ontevreden cliënten zijn die de weg naar de Klachtencommissie niet wisten te vinden. Hans van Ginkel: "De bekendheid van de Klachtcommissie is nog niet zo heel groot."

Lex van Almelo is journalist.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.