Advocaat is vaak partijdig onderzoeker
Kan een advocaat wel onafhankelijk en onpartijdig onderzoek doen? Of kan een accountant dat beter? Dat vraagt Robert Hein Broekhuijsen, partner van Ivy Advocaten, zich af op de Dag van de Fraudeonderzoeker, in een sessie over 'De advocaat en de waarheidsvinding; kan dat?'
Lex van Almelo
Ja, het kán wel, zegt Broekhuijsen. Een advocaat is normaal gesproken partijdig. Hij hoort volgens zijn beroepsregels de belangen van zijn cliënt te behartigen. Maar als hij in opdracht van een cliënt een onderzoek uitvoert naar vermeende fraude of corruptie, is het goed denkbaar dat de advocaat-onderzoeker onafhankelijk en onpartijdig te werk gaat. "De vraag is vooral of-ie dat ook doet."
Ook het antwoord op deze vraag laat zich raden: niet altijd. Berucht is het onderzoek dat advocatenkantoor De Brauw deed naar de aanbestedingsfraude van NS in Limburg. Aanvankelijk bleek uit het onderzoek dat de NS-directie van niets wist. Na extern onderzoek door oud-Ombudsman Brenninkmeijer konden de directie en de advocaten dat niet langer volhouden. De advocaat werd berispt door de tuchtrechter.
'Voor de accountant is het net zo lastig als voor de advocaat om de klant tegen de haren in te strijken.'
Het hoofd Juridische Zaken en de financieel directeur van Buma/Stemra werden een paar jaar geleden beticht van fraude, na een onderzoek door advocatenkantoor Nauta Dutilh en forensisch accountants van BDO. In augustus 2018 haalde een onafhankelijke commissie deze bevindingen onderuit. Volgens de tuchtrechter heeft de betrokken advocaat geen beroepsregels overtreden. Broekhuijsen wil er publiekelijk niets over kwijt, omdat hij als advocaat betrokken is bij deze zaak. In de beslotenheid van de sessie op de Dag van de Fraudeonderzoeker zal hij er iets meer over zeggen.
Prachtige markt
"Iedereen denkt: wat een prachtige markt. Maar niet iedereen kan goed onderzoek doen. Dat is specialistisch werk. Je moet de regelgeving rond onderzoek heel goed kennen", zegt Broekhuijsen, die één van de officieren van justitie was in de Klimop-vastgoedfraude. Dat onderzoekende accountants aan veel meer beroepsregels gebonden zijn dan advocaten, wil niet zeggen dat zij zich wel onafhankelijk opstellen tegenover de opdrachtgever. Want voor de accountant is het net zo lastig als voor de advocaat om de klant tegen de haren in te strijken.
"Accountants laten nogal eens steken vallen in interviews", stelt Broekhuijsen. "Omdat zij de juridische essentie niet begrijpen, stellen ze vaak niet de juiste vragen op het juiste moment." In het algemeen worstelen onderzoekers nogal eens met de vraag of de aangedragen feiten wel een onderzoek rechtvaardigen. Of zij wel persoonsgegevens mogen verzamelen en verwerken en of zij de onderzochte personen vooraf op de hoogte moeten stellen van het onderzoek. Ook vragen zij zich af of ze hoor en wederhoor moeten toepassen. Of zij degenen die zij interviewen vertrouwelijkheid mogen toezeggen en hoe zij hun bevindingen moeten opschrijven.
Volgens Broekhuijsen presenteren accountants in hun rapporten alle feiten, omdat zij in tegenstelling tot advocaten niet durven te selecteren. "Dat levert vaak onbruikbare rapporten op voor de klant."
Gerelateerd
Miljoenenboete voor Amerikaans bedrijf wegens internationale btw-fraude
Het Amerikaanse belbedrijf Voip Guardian Partners LLC moet een boete van bijna acht miljoen euro betalen vanwege omvangrijke btw-fraude. Het Openbaar Ministerie...
Enquêtecommissie oordeelt hard over fraudeaanpak overheid
Grondrechten van burgers zijn geschonden en ook de Tweede Kamer heeft "in meerderheid" gefaald en is medeverantwoordelijk voor de ellende van gedupeerden van het...
Bezie eerst de mens en pas daarna de gelegenheid
Om het frauderisico goed te begrijpen, moeten accountants zich meer richten op wie van de gelegenheid tot frauderen gebruik zou willen maken en waarom.
Rapport parlementaire enquête fraudebeleid komt eind februari
Het rapport van de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar dertig jaar fraudebeleid en dienstverlening van de overheid, wordt op 26 februari gepresenteerd.
Een boek over fraude: veel reacties, maar er ontbreekt nog wat
Marcel Pheijffer vroeg eind vorig jaar om input voor een nieuw boek over fraude. Hij kreeg de nodige reacties, maar er mag nog meer bij.