Henk Vlaming

Ondernemers halen steeds meer geld op via crowdfunding. Vorig jaar was dat 329 miljoen euro, tegen 63 miljoen vijf jaar geleden. Tal van accountantskantoren spelen in op deze groei. Zij begeleiden hun klanten bij het opstellen van businessplannen die bedoeld zijn voor crowdfundingplatforms. Zulke platforms koppelen ondernemers aan beleggers. 

Wat echter ook toeneemt zijn de waarschuwingen voor crowdfunding. De rendementen worden te rooskleurig voorgesteld, zo schreef het FD begin mei. Crowdfundingplatforms beloven gemiddeld een rendement van 8,9 procent. In de praktijk bedraagt het rendement van financieren via crowdfunding 5,2 procent, want niet alle projecten bij crowdfunding zijn succesvol.

Daarnaast is er beperkt inzicht in betalingsachterstanden en afboekingen van kansloze projecten. Toezichthouder AFM constateerde twee jaar geleden dat crowdfundingplatformen projecten pas afboeken na een jaar betalingsachterstand. Die afboeking zou echter na een jaar moeten plaatsvinden, aldus de AFM. Begin juni publiceerden Trouw en de Groene Amsterdammer artikelen over misstanden op de crowdfundingmarkt. De AFM heeft daarop gereageerd door te stellen dat het tijd is dat er wettelijke regels moeten komen om misstanden aan te pakken.

Begin dit jaar constateerde de financiële toezichthouder verbeteringen bij de transparantie door crowdfundingplatformen. Meer platforms zouden nu betere informatie geven over betalingsachterstanden, afboekingen en nettorendementen.

Haken en ogen

Toch zien accountantskantoren dat crowdfunding een afwijkende vorm van financiering is waar de nodige haken en ogen aan zitten. "De risico's van crowdfundingprojecten zijn voor mijn gevoel in veel gevallen hoger, doordat crowdfunding veelal wordt ingezet voor starters en branches die moeilijk financierbaar zijn door bijvoorbeeld de bank", zegt Wijnand Krom van De Hooge Waerder Accountants.

De omschrijving van projecten is niet altijd even solide, ziet Vincent Drees van Direct Accountants. "Bijvoorbeeld aanvragen waarvan beleggers niet altijd weten waarin ze investeren. Zo is het niet altijd helder wie de aanvraag indient. Je weet niet of dat gebeurt vanuit een sub-BV, terwijl de werkelijke aanvrager handelt vanuit een ander bedrijf. Het is aan het crowdfundingplatform om hierover duidelijkheid te geven. Er is geen bank en geen beurs die er toezicht op houdt."

'Er is geen bank en geen beurs die er toezicht op houdt.'

 Zelfs bij goed inzichtelijke projecten is de afloop voor beleggers ongewis, vervolgt Drees. "Mijn rol is om voor klanten in kaart te brengen welke kosten en uitgaven het project heeft en welke opbrengsten worden voorzien. Dat laatste is eigenlijk koffiedikkijken. Banken willen meer zekerheden dan de ondernemer kan of wil geven."

Reserves over de financiële zekerheden bij crowdfunding zijn niet nieuws. Al in 2014 waarschuwde LDE Accountants voor de risico’s van crowdfunding. “De vraag is of het rendement opweegt tegen het risico of dat het risico eigenlijk te groot is om in te investeren als de bank reeds een afwijzing gedaan heeft.”

Pitch

Aanvankelijk vormde crowdfunding een nuttig alternatief voor bankfinanciering, vooral na de financiële crisis. Banken waren terughoudend met kredietverstrekking. "Maar nu financiering door banken veel gemakkelijker gaat, heeft die onze voorkeur", zegt Herwin Kompagnie van Mijn Accountant. "Financieringstrajecten zijn er eenvoudiger en sneller.

'Nu financiering door banken veel gemakkelijker gaat, heeft die onze voorkeur.'

Crowdfunding lijkt meer op een pitch onder voorwaarden die het crowdfundingplatform opstelt. Daarnaast kregen wij veel aanvragen waar wij vraagtekens bij hadden. Het beoordelen van al die aanvragen kostte tijd en maakte de dienstverlening amper rendabel."

Mijn Accountant heeft hulp bij crowdfunding dan ook uit de etalage gehaald. "Afhouden doen we het niet", zegt Kompagnie. "Als de klant erom vraagt, dan helpen wij. Maar we promoten het niet. De laatste jaren hebben wij geen crowdfunding meer begeleid."

Bart de Volder van accountantskantoor HLB van Daal is evenmin enthousiast over crowdfunding. "Het is niet de meest voor de hand liggende financiering voor bedrijven. Ik zie dit meer als een marketinginstrument op de consumentenmarkt." Hij waarschuwt kleine accountantskantoren om dienstverlening voor crowdfunding te bieden. "Dit vraagt om kennis van financiering die je doorgaans vindt bij accountantskantoren van enige omvang. Bij een kleiner kantoor is het risico te groot dat de accountant het erbij doet."

'Bij een kleiner kantoor is het risico te groot dat de accountant het erbij doet.'

In de afgelopen jaren zijn er twee accountants die zich inlieten met crowdfunding op de vingers getikt door de Accountantskamer. In 2017 ging het om een accountant die onvoldoende onderzoek had gedaan naar de crowdfunding van een klant. Vorig jaar werd een accountant berispt die een foute prognose over crowdfunding had opgesteld voor een klant. Rente en aflossing waren niet meegenomen in de prognose van de accountant.

Jonge sector

"De accountant moet zorgen voor de juiste cijfers en de klant waarschuwen voor de risico's", zegt Joost Papeveld van Silver Advocaten. In beide tuchtzaken trad hij op als advocaat van de gedupeerde ondernemers in kwestie. "Dit is een jonge sector, waar nog fouten worden gemaakt die er op den duur wel uit zullen slijten. Toch is het goed als de AFM de platformen beter gaat controleren. Zij presenteren zich nu als alternatief voor banken, maar ze hebben niet dezelfde compliance. Daarom komen risicogevallen naar de crowdfundingplatformen. Kijk naar commercieel vastgoed, daar stappen de banken uit. En wie springen in dat gat? De crowdfundingplatforms."

'Ga je de risico's uitsluiten, dan worden de kosten voor toezicht te hoog.'

Niet iedereen is echter voorstander van scherper financieel toezicht op crowdfunding. Risico is inherent aan crowdfunding, stelt Vincent Drees van Direct Accountants. "Ik denk niet dat het goed is als de AFM scherper toezicht gaat houden op crowdfundingplatforms. Ga je de risico's uitsluiten, dan worden de kosten voor toezicht te hoog. Dat zou de doodsteek worden van de crowdfunding, wat nu een goedkope manier van financieren is. Dan kun je net zo goed naar de bank gaan voor je financieringen."

"Het probleem is dat de rente zo laag is dat beleggers naar dit soort aanbiedingen zoeken. Er zijn weinig alternatieven om een goed rendement te verkrijgen op belegd vermogen. Maar besef wel dat het om een belegging gaat met een hoog risicoprofiel. Je moet hier wel enig verstand van hebben als je er als belegger aan mee wilt doen."