Marc Schweppe

Op 7 april 2021 meldt het NBA-bestuur een kandidaat-voorzitter te hebben gevonden in Ted Verkade, tot eind 2021 voorman van de internationale Baker Tilly-organisatie. Een week later, na aankondiging van een kritisch artikel in het FD, trekt Verkade zich terug. De beroepsorganisatie respecteert zijn besluit, aldus het bondige persbericht van de NBA.

Ronald van Rijswijk, commissievoorzitter en tot voor kort NBA-bestuurder, vormt samen met NBA-bestuurslid Monika Bankert en bestuursvoorzitter Marco van der Vegte de selectiecommissie, met ondersteuning van bureau en directeur Berry Wammes. Zij waren nauw betrokken bij de voordracht voor Ted Verkade als kandidaat-voorzitter. Bankert en Van Rijswijk lichten toe hoe een en ander gelopen is.

Selectieprocedure

Na het gedwongen vertrek van directeur Harm Mannak in 2019 kwam het NBA-bestuur eind maart 2020 met een 'bestuursreflectie', waarin ook aandacht wordt geschonken aan de procedure voor benoeming van bestuurs- en directieleden. Daaruit kwam onder andere een aparte selectie- en remuneratiecommissie inclusief professionele ondersteuning door een extern bureau. Het eerste bestuurslid dat op basis van de nieuwe procedure werd geworven, is Monika Bankert zelf.

De selectie- en remuneratiecommissie coördineert het proces, licht Ronald van Rijswijk toe. Ebbinge werd, na aanbesteding, als extern bureau gekozen mede op basis van de zwaarte van de functie van bestuursvoorzitter. Samen met het bureau en het NBA-bestuur is een profiel gemaakt voor het voorzitterschap. De werving ging via Ebbinge en werd publiek gemaakt via advertenties in landelijke dagbladen en de eigen kanalen van de NBA.

De shortlist voor het voorzitterschap bestond uiteindelijk uit vijf kandidaten; een aantal via een search door Ebbinge en een aantal die zelf reageerden op de vacature, hierbij zat ook Ted Verkade. Na gesprekken door Ebbinge spraken Bankert en Van Rijswijk van de selectiecommissie eerst met de kandidaten, onder begeleiding van Ebbinge. Een tweede ronde gesprekken vond plaats met Marco van der Vegte en directeur Berry Wammes. Ebbinge deed ook onderzoek naar de kandidaten. Uiteindelijk werd Ted Verkade, op basis van de procedure, aan het bestuur voorgesteld als kandidaat voor het voorzitterschap.

'Belangrijk bij de selectie was een competentie als 'verbindend leiderschap'.'

Gemotiveerd

Belangrijk bij de selectie was een competentie als 'verbindend leiderschap', aldus Van Rijswijk. "Iets wat we bij hem nadrukkelijk hebben gevoeld." Daarnaast ging de voorkeur vanuit het profiel uit naar iemand met kennis van het accountantsberoep en met bestuurlijke ervaring, liefst in een voorzittersrol. Verkade voldeed aan alle criteria, is ook nog lid van de Accountantskamer. "En hij was erg gemotiveerd, dat sprak ook uit zijn sollicitatiebrief", benadrukt Bankert.

Is er dan wel genoeg aandacht geweest voor mogelijke 'lijken in de kast'; er speelde eerder immers de Cyprusaffaire bij Baker Tilly Berk en de boete van negen ton die de AFM aan het kantoor had opgelegd?
"Ebbinge heeft daar naar gekeken", zegt Bankert. "Maar ook ons was de casus uiteraard bekend. Ted Verkade was als interimvoorzitter juist gevraagd om binnen BTB orde op zaken te stellen en schoon schip te maken, na het gedwongen vertrek van zijn voorganger. Hij heeft dat voortvarend uitgevoerd en vertrok na negen maanden naar Londen, om een nieuwe rol als ceo van Baker Tilly International op zich te nemen."
Dat wordt bevestigd doordat Verkade tuchtrechtelijk of op andere wijze ook niet is aangesproken in die kwestie, vult Van Rijswijk aan. "De casus van BTB was ons dus bekend, maar die was niet in negatieve zin verbonden aan de persoon Ted Verkade."

'Wij kenden die brief niet totdat het FD, die er wel over beschikte, ons er naar vroeg.'

Het FD presenteerde een brief uit 2015 over de Cypruskwestie, die door Verkade is ondertekend. Had de NBA die brief niet moeten kennen?
"Wij kenden die brief niet totdat het FD, die er wel over beschikte, ons er naar vroeg", aldus Van Rijswijk. "Het is geen openbare informatie en betreft een reactie uit 2015 van BTB, ondertekend door onder andere Verkade, aan de advocaat van klager. Als we er vooraf van hadden geweten, hadden we er zeker het gesprek over gevoerd, om te zien wat dat zou betekenen."

Had Verkade dan zelf niet met die brief moeten komen?
"Dat lijkt voor de hand te liggen, maar dan ga je ervan uit dat hij die brief, een juridisch document en onderdeel van een omvangrijk dossier, nog op het netvlies had."

Respect voor keuze

Het opduiken van de desbetreffende brief was voor Verkade in ieder geval aanleiding zich terug te trekken als beoogd NBA-voorzitter. "Dat deed hij al voordat wij er iets van vonden of ons daarover moesten beraden", zegt Van Rijswijk. "Hij vond dat alleen al het feit dat hij zich in de media tegen een beschuldiging moest verdedigen een schaduw over zijn toekomstige voorzitterschap wierp, die hij niet met zich wilde meedragen. Ons gevoel is dat Verkade naar eer en geweten heeft geacteerd tijdens de met ons gevoerde gesprekken. Blijkbaar stond de brief hem niet meer bij. Toen hij ermee werd geconfronteerd, heeft hij daaruit meteen zijn conclusies getrokken. Ik kan alleen maar respecteren dat hij die keuze heeft gemaakt."

Een topbestuurder vinden zonder krassen is geen eenvoudige opgave, denken beide commissieleden. "Als je mensen vraagt met veel ervaring, hebben die ook veel meegemaakt; ook zaken die niet goed gaan bij een firma. Maar dat wil niet zeggen dat de betrokken persoon verkeerd heeft gehandeld", meent Bankert. "Het kan ook zijn dat je destijds handelde met goede intenties en de kennis van dat moment, maar met de kennis van nu kijk je er anders tegen aan. Wie zonder zonde is, werpt de eerste steen."

Na de kwestie-Mannak zijn binnen de NBA nieuwe procedures afgesproken, zoveel mogelijk in lijn met de Code Corporate Governance. Toch wordt de beroepsorganisatie hiermee geconfronteerd. Is dat een bewijs dat de procedures nog strakker moeten worden?
"Als je verwacht dat correspondentie tussen advocaten boven water moet komen, dan is dat een illusie", reageert Bankert. "We halen geen forensisch onderzoek uit de kast, dan zouden we dat bij BTB hebben moeten uitvoeren." Van Rijswijk: "Tegemoetkomend aan de vraag en wat we nu doen, maakt dat we mijns inziens nu een passende procedure hebben. Vraag is of je moet willen dat we nog verder gaan. Het document waar het om gaat is geen openbare informatie, hoe kom je daar achter?"

'Het uitgangspunt van het profiel dat bij de selectie is gehanteerd staat nog steeds, aldus Van Rijswijk.'

Is deze kwestie aanleiding om op zoek te gaan naar een kandidaat-voorzitter met een andere achtergrond? Van buiten het vak, of in ieder geval van buiten het openbare beroep?
Bankert: "Kandidaten van buiten het beroep hebben geen VGBA om zich aan te houden, het is niet gezegd dat het dan makkelijker is om iemand zonder een vlekje te vinden." Het uitgangspunt van het profiel dat bij de selectie is gehanteerd staat nog steeds, aldus Van Rijswijk. "Dat is niet zomaar in twee dagen veranderd. Ik vind nog steeds dat het opgestelde profiel goed aangeeft wat voor persoon we nodig hebben als NBA. Of dat een onafhankelijk iemand is of niet: kennis van het beroep is een belangrijke factor. Een incident als dit betekent niet dat de structuur en het proces niet goed zijn. Meteen hop, de andere kant op is paniekvoetbal. Maar je moet wel kijken wat er niet goed is gegaan en daarvan leren."

Nieuwe kandidaat

Binnen het NBA-bestuur overheerst twee dagen na het opstappen van de beoogde nieuwe voorzitter nog teleurstelling. "Natuurlijk is het een soort kater, omdat we blij waren met de voordracht van Ted Verkade", zegt Bankert. "We hebben nu enkele weken om een nieuwe kandidaat te presenteren, daar gaan we ons best voor doen. De eerste afspraak voor dat traject is al deze week. We waren tevreden over het proces, daar zit de teleurstelling niet in. Ons gevoel is dat dat zorgvuldig genoeg is geweest."

Er is nog steeds vertrouwen in de selectiecommissie, meent Van Rijswijk. "We moeten nu niet in paniek rare sprongen gaan maken. Ook bij een nieuwe kandidaat is het belangrijk dat we een zorgvuldig proces doorlopen. Het profiel blijft daarbij een belangrijk ankerpunt. Heeft het zin om de screening verder te verzwaren? Daar moet je altijd over nadenken."