Discussie | Debat

Thema's raken elke accountant

Een bijeenkomst met zo'n vijftig leden van de 'kerngroep' vormde begin mei de aftrap van een rondgang van de NBA langs de afdelingen. Op de agenda: praten over de Vernieuwingsagenda, die medio juni op de ledenvergadering wordt besproken. "Als je over vijf jaar nog wilt bestaan, wat moet je dan vandaag anders doen?"

Ronald Bruins

De kerngroep bestaat uit leden die binnen de NBA actief zijn in besturen van afdelingen, (advies)commissies, raden en ledengroepbesturen. Voorzitter Pieter Jongstra schetste voor dat gezelschap het tijdspad waarin de vernieuwingsagenda voor het accountantsberoep tot stand was gekomen. "Dit is niet iets dat wij in een weekeinde hebben bedacht. We zijn er al in december 2016 mee begonnen."

Na diverse bijeenkomsten in het land en consultaties van stakeholders en leden, is in december 2017 de bestuursvisie 'Een beroep met toekomst' gepresenteerd. Die visie is vervolgens uitgewerkt in de vernieuwingsagenda. Zeker geen 'dictaat' van de NBA, aldus Jongstra. "Integendeel. We willen samen met leden de rol van het beroep en de beroepsorganisatie invullen." De vernieuwingsagenda bevat dan ook nog geen stappenplan. "We moeten nog met elkaar ontdekken en uitvinden welke stappen we willen zetten, maar we geven hiermee wel richting aan. Aan ons allen om samenhang te bewerkstelligen en de sector vooruit te brengen."

Dashboard accountancy

NBA-directeur Berry Wammes liep met de aanwezigen de thema's uit de vernieuwingsagenda door. Over 'onomstreden kwaliteit' krijgt Wammes soms terug hoe je zo'n ambitie kunt hebben, omdat je toch altijd fouten zult maken? "Dat bedoelen we niet. We willen niet voortdurend in de publiciteit komen met kwaliteit. Natuurlijk maak je fouten, maar je zou als beroep toch aan gerechtvaardigde verwachtingen moeten voldoen."

Wammes kwam ook terug op de plannen voor een nieuw dashboard accountancy.

'Aan ons allen om samenhang te bewerkstelligen en de sector vooruit te brengen.'

"Kwaliteitsprestaties van accountants zijn altijd door anderen gemeten, zoals toezichthouders en monitoringscommissies. Maar wat je eigenlijk wilt is zelf laten zien wat je doet. Als je dat goed doet en het is een robuust systeem, dan zouden anderen daar ook gebruik van kunnen maken."

Bestuurslid Marco van der Vegte gaf in dat verband aan dat de NBA met het ministerie en de AFM spreekt over de opzet van het toezicht. Doel is een meer actuele weergave van de kwaliteitsprestaties, op een bredere basis dan alleen een steekproef, zoals nu het geval is. "Met een dashboard accountancy laten we pro-actief zien waar we staan."

In zo'n dashboard kunnen kpi's van kantoren worden opgenomen. Van der Vegte: "Denk aan het stelsel van kwaliteitsbeheersing, checks and balances in de uitvoering van de dossiers van een opdracht en een selectie van reviews. Als je dat wilt doen, moet je de review onafhankelijk maken, elementen goed kunnen wegen, de review vergelijkbaar maken tussen kantoren onderling en, als je het er niet mee eens bent, moet er een mogelijkheid zijn om bezwaar te maken."

Volgens Jongstra zou het handig zijn om hierbij uit te gaan van een opbouw vanuit mkb naar oob. "Dat heeft als voordeel dat je het opbouwt vanuit de basis en er dan een plus aan geeft, in plaats van dat je begint bij de grootste kantoren en er dan wat vanaf haalt."

Kwaliteit

Ook onderwerp van gesprek was de 'ketenkracht'. Wammes: "We merken dat interne accountants, accountants in business en externe accountants onderling vaak in discussies terechtkomen. De één vindt dat de ander het moeilijk maakt voor hem. Maar de keten is zo sterk als de zwakste schakel. Dus moeten we met elkaar die keten verkennen. We vinden elkaar in de oplossingen."

Verschillende stakeholders hebben evenzo verschillende verwachtingen van de kwaliteit van de accountant, constateerde één van de kerngroepleden. Wammes: "We zitten in een pril stadium van de discussie over kwaliteit. In een whitepaper hebben we, naar aanleiding van een rondetafel met cfo's, toezichthouders en wetenschappers, een begin gemaakt. Dat krijgt samen met meerdere stakeholders een vervolg."

'We zitten in een pril stadium van de discussie over kwaliteit.'

Het kwaliteitsbegrip heeft volgens een kerngroeplid ook te maken met de regelgeving. "Er staat nergens in dat alles uit de NV COS moet worden gedaan bij een controle. Maar de AFM beoordeelt een controle als goed, legt dan NV COS ernaast en beoordeelt vervolgens de controle alsnog als niet goed. Dat is een probleem. We moeten daarover dus ook de verbinding zoeken met de AFM."

Vernieuwende kracht

Innovatie wordt binnen het mkb ook nadrukkelijk vanuit klantenperspectief beleefd, zo werd duidelijk. Van de mkb-ondernemers verwacht dertig procent niet meer te bestaan over vijf jaar, bleek eerder uit onderzoek. "Ik dacht dat mkb-ondernemers optimistisch zijn en uitgaan van hun eigen kracht", aldus een kerngroeplid. "Ik had dit cijfer veel lager verwacht. Maar de ontwikkelingen in het mkb gaan snel. Strategie en strategie-executie zijn dan belangrijk." Een ander stelde dat een accountant de aangewezen persoon is om tijdig met een mkb-ondernemer in gesprek te gaan, want "als accountant kun je drie a vier jaar van tevoren een faillissement aan zien komen".

Vijf thema's

De vernieuwingsagenda van de NBA wordt op de Algemene Ledenvergadering van 18 juni 2018 voorgelegd aan de leden en telt vijf centrale thema's: maatschappelijke relevantie, onomstreden kwaliteit van het beroep, vernieuwende kracht, een lerend beroep als drijfveer voor beroepsontwikkeling en de accountantstitel als sterk merk. Een aantal van die thema's is in de afgelopen weken belicht via interviews op Accountant.nl.

Accountants kunnen een uitstekende rol spelen door bij ondernemers aan te geven hoe zij grip houden op de tent. "Als je over vijf jaar nog wilt bestaan, wat moet je dan vandaag anders doen? Er liggen advieskansen op het vlak van digitalisering, robotisering, de energietransitie en de circulaire economie. Die onderwerpen gaan alle ondernemers raken. En dus moeten accountants daar ook kennis over opdoen."

Sterk merk

Vanuit de NBA Young Profs werd gesteld dat nog teveel wordt gekeken naar afgestudeerde accountants, terwijl opleidingen van toekomstige accountants ook belangrijk zijn. "Opleidingen moeten zich continu aanpassen aan opkomende onderwerpen, zoals cryptocurrencies. Zo liggen studenten niet achter als ze het beroep in gaan."

Dat sloot goed aan bij het laatste thema van de bijeenkomst 'de accountantstitel als sterk merk'. In 2016 kregen accountants het cijfer 6,3 van het grote publiek, bij onderzoek van het Reputation Institute. Reputatie gaat ook over de aantrekkelijkheid van het beroep. Jongstra: "We willen een beter inzicht in in- en uitstroom krijgen, maar ook in het behoud van accountants bij accountantskantoren." Volgens een kerngroeplid maken velen nu binnen vijf jaar de stap van accountantskantoor naar bedrijfsleven. Bestuurslid Maurice Buijs maakte over merkbeleving een vergelijking met advocaten. "Het ideale beeld is de accountant als iemand die 'waardenmeester' is."

Leo Straathof, voorzitter NBA Programmacommissie Professional Scepsis en hoofddocent aan de Universiteit van Tilburg, vond het zonde dat jonge mensen zo snel het vak verlaten. "We moeten komen tot rust in ons mooie beroep. Ik zie te veel jonge mensen met bleke gezichten op vrijdagochtend in de collegebanken zitten.

'Ik zie te veel jonge mensen met bleke gezichten op vrijdagochtend in de collegebanken zitten.'

Ze krijgen geen rust." Velen zijn dan ook al snel weer het controlerende beroep uit. Volgens Straathof moet daar verandering in komen: "Ga om tafel met de betrokken stakeholders. Luister naar de ander."

Voor de ALV gaven de NBA Young Profs het bestuur van de NBA nog mee om juist te benadrukken wat accountants verbindt. "Wat we met elkaar delen zou als eerste gezegd moeten worden." Wammes nam die tip graag ter harte: "Dat is de kern van het verhaal."

Ronald Bruins is journalist.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.