Accountants dragen verantwoordelijkheid bij verduurzaming
De omschakeling naar verduurzaming vraagt gerichte inspanning van alle betrokkenen. Ook van accountants.
Hannie Bovens, Aglaia Fischer en Lucas Geusebroek
Op 1 september 2020 presenteerde Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit Nijmegen, zijn Duurzame Troonrede die al voor de achtste keer werd uitgebracht. Zijn betoog biedt tal van handvatten om de duurzaamheidstransitie vooruit te helpen. Jonker richt zich expliciet tot enkele doelgroepen: "Dit vraagt ook om transitioneel leiderschap van verschillende beroepsgroepen zoals onder andere accountants, bankiers en bouwers." Precies deze drie beroepen vinden elkaar in de Coalitie Circulaire Accounting, die net zijn tweede rapport heeft gepubliceerd.
Jonker stelt vast hoe lastig het is om fundamentele veranderingen voor elkaar te krijgen, omdat deze in botsing komen met ons 'collectieve economische denken'. Dit denken is al enige tijd in beweging, maar wordt mogelijk versneld door de actuele crisissituatie. Het realiseren van duurzaam economisch herstel vormt een grote opgave. Een opgave die het uiterste vraagt van ons organiserend vermogen; zoals Jonker benadrukt is dat onze grote kracht, maar wel een die nieuwe richting nodig heeft.
Het is begrijpelijk dat hij ook bouwers aanspreekt, als meest materiaal-intensieve industrie ter wereld. Van de honderd miljard ton grondstoffen die op dit moment jaarlijks worden gebruikt, gaat 42,2 miljard ton naar de bouw, zo valt te lezen in het Circularity Gap Report 2020. Daarin wordt geconstateerd dat het hergebruik van materialen wereldwijd daalt van 9,1 procent in 2019 naar 8,6 procent in 2020. Er is dus nog een lange weg te gaan naar een (meer) circulaire economie. Alleen al om de CO2-uitstoot te verminderen die door onze inefficiënte wegwerpmaatschappij wordt veroorzaakt, is (meer) circulariteit noodzakelijk.
Die omschakeling vraagt gerichte inspanning van alle betrokkenen. Dus ook van accountants. Het gaat immers om vraagstukken van waardering, boekhouding en verslaggeving. In genoemde coalitie loopt een pilot waarbij in het Amsterdamse Bajes Kwartier door drie gevelbouwers de gevels voor appartementen niet worden verkocht, maar aangeboden 'als dienst' tegen een vaste periodieke vergoeding. Het eigendom van de gevels en gebruikte materialen blijft bij de bouwers. En daarmee ook de verantwoordelijkheid voor een zo duurzaam mogelijke (modulaire) bouw, onderhoud en hergebruik. Exact wat Jonker bepleit: “Maak producenten stapsgewijs verantwoordelijk voor de circulaire levenscyclus van hun product en combineer dit met verdienstelijking.”
Soms bijt dat met bestaande conventies. Daarvoor draagt deze coalitie oplossingen aan. Zo zijn er obstakels op juridisch vlak (om de gevel contractueel te separeren van de woning) maar ook op dat van financiële verslaggeving. Dit vraagt dat we met een andere bril naar de business case kijken: het op de balans houden van de gevels kan in een duurzame economie in feite als een pre worden beschouwd, in plaats van een verhoogd risico voor financiers en leveranciers. Een structurele oplossing zou kunnen liggen in het opnieuw definiëren van bandbreedtes voor financiële ratio's.
Jonker beveelt terecht aan: "verdisconteer de waarde(n) van sociaal en ecologisch kapitaal in accounting principes en regels". Dat is geen eenvoudige, maar wel een noodzakelijke route naar een systeem waarin ook accountants, samen met andere partijen in de keten, onderdeel zijn van de weg naar verduurzaming.
Gerelateerd
Recorddaling CO2-uitstoot industrie, met name in energiesector
Niet eerder daalde de CO2-uitstoot van grote industriebedrijven in Nederland zo sterk als vorig jaar. Relatief was de grootste afname in de energiesector. Daar werd...
Milieudefensie gaat weer naar aandeelhouders-vergaderingen
Klimaatactivisten van Milieudefensie gaan dit jaar opnieuw langs bij de aandeelhoudersvergaderingen van "grote vervuilende bedrijven". Op 10 april vormt de aandeelhoudersvergadering...
Verduurzaming ziekenhuizen wordt steeds duurder
Ziekenhuizen liggen goed op schema om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. Zo hebben veel gebouwen inmiddels zonnepanelen op het dak en zijn ziekenhuizen goed geïsoleerd....
Klimaatrechtszaken 'schadelijk voor Nederlandse bedrijfsleven'
Klimaatrechtszaken van milieuorganisaties tegen concerns als Shell, ING, KLM en Ahold zijn zeer schadelijk voor het Nederlandse bedrijfsleven, meent Frans Everts,...
EU toch eens over CSDDD-wet voor verantwoord ondernemen
Europese regels voor bedrijven om misstanden bij hun buitenlandse toeleveranciers tegen te gaan, hebben toch de steun van de EU-landen gekregen. De wet voor internationaal...