Discussie Opinie 24 november 2022

Accountant in Nederland heeft uniek podium om eigen verhaal te vertellen

Een nieuwe NBA-Handreiking moet accountants meer houvast geven voor het optreden in de aandeelhoudersvergadering. Het is nu aan het beroep om het podium te pakken en er een goed vervolg aan te geven, aldus Marc Hogeboom.

Marc Hogeboom

De jury van de FD Henri Sijthoff-prijs, die zich jaarlijks buigt over de jaarverslagen van het Nederlandse bedrijfsleven, concludeerde onlangs dat de trend om bedrijfscommunicatie "completer, opener en eerlijker" bij sommige bedrijven is gekeerd. De kwaliteit op het gebied van openheid "stagneert of loopt zelf terug". Dat is zorgelijk en staat haaks op de maatschappelijke roep om juist méér inzicht. Accountants hebben hier een rol: zij zijn hoeder van het maatschappelijk verkeer.

De accountant heeft een relevant verhaal te vertellen, dat breder is dan de informatie over jaarrekening en jaarverslag. Dat verhaal gaat namelijk ook over de gedane werkzaamheden, bevindingen en observaties. In de informatievoorziening kunnen accountants een rol spelen van onderneming naar aandeelhouders en andere stakeholders. Maar het is een balanceeract, want de geheimhoudingsplicht bindt de accountant aan regels om zomaar uit te wijden.

De vernieuwde Handreiking 1118 van de NBA, die recent ter consultatie is voorgelegd, is uniek in de wereld en een welkome stap in dit lastige spanningsveld. Hij geeft namelijk handvatten bij het optreden van de externe accountant in de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA). De handreiking stuurt er op aan dat de accountant er bij het bestuur van de gecontroleerde organisatie op aandringt om informatie die voor de AvA relevant is te kunnen delen.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de communicatie over de controle, de jaarrekening en andere informatie in het jaarverslag, zoals bijvoorbeeld ESG-informatie. Bij elk onderdeel geeft de handreiking concrete voorbeelden waarover de accountant kan rapporteren in de presentatie aan de aandeelhouders. Denk aan het identificeren van klimaatrisico's, indruk van de cultuur of de inzet van fraudespecialisten.

Het onderdeel 'opdracht voor de accountant' is nieuw. Dit is toegevoegd met als doel om het controleplan voor de jaarrekening en eventuele andere opdrachten, zoals zekerheid op de ESG-rapportage, vooraf in de aandeelhoudersvergadering te bespreken. Uiteraard gaat de vernieuwde handreiking ook in op de mogelijkheid voor de accountant om vragen over de bevindingen uit de controle te beantwoorden, hoewel de onderneming hier allereerst zelf verantwoordelijk voor is.

De handreiking ligt er, het is nu aan ons als accountants om - letterlijk en figuurlijk - het podium te pakken en hier een goed vervolg aan te geven. Zo buigen we als beroepsgroep de trend naar meer openheid de goede kant op.