Magazine 07 mei 2020

De toekomst van vijftig jaar geleden

1970. Het hippietijdperk lijkt ook aan accountants niet voorbij te gaan. Tijd voor herbezinning en verandering! Deel twee van een reeks ter gelegenheid van 125 jaar accountantsberoep in Nederland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 2, 2020

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Luc Quadackers

Het voorwoord van NIVRA-voorzitter P.C. Louwers bij het NIVRA-jaarverslag over 1970-71 spreekt boekdelen. Volgens Louwers moet de accountant meebewegen met de maatschappelijke ontwikkelingen. De beroepsorganisatie moet niet alleen bezig zijn met interne beroepsproblemen, maar ook met de verantwoordelijkheid ten opzichte van de samenleving: “... elke beroepsorganisatie zal van tijd tot tijd de moeite moeten nemen - al was het alleen maar uit overwegingen van zelfbehoud - om zich in franke en open zelfkritiek te bezinnen, niet zo zeer op haar theoretische, maar op haar praktische bijdragen aan de samenleving van dat ogenblik ... of vooral ook de diensten van haar leden nog wel in ieder opzicht voldoen aan de eisen, die de samenleving vandaag en morgen mag stellen.” Louwers bespeurt bijvoorbeeld geluiden bij gebruikers die vragen om meer en andersoortige informatie in de jaarverslagen.

De NIVRA-voorzitter acht het imago van de accountant bij de direct betrokkenen goed. Bij de groep mensen die niet rechtstreeks met de accountant hebben te maken “liggen de zaken anders”. Blijkens een imago-onderzoek ziet die groep de accountant als een “behoedzaam man, consciëntieus en intelligent, ietwat formeel en eenzijdig, niet creatief”. Blijkbaar vindt Louwers dit een zeer negatief en onjuist imago. Dat beeld moet de beroepsorganisatie verbeteren. Hij waarschuwt echter “dat een imago een voorstelling moet zijn van iets wat in feite bestaat en niet een voorstelling van iets wat wij graag zouden willen hebben”.

De focus van de accountant lag en ligt op het verschaffen van zekerheid bij financiële verantwoordingen. De vraag is of dat zo zal blijven. Er is vraag naar het verschaffen van zekerheid op andere gebieden. Ook haalt Louwers aan dat de accountant zich wellicht meer moet toeleggen op informatieverschaffing “en zijn aandacht daarom in toenemende mate zal moeten richten op de vraag of de verschillende maatschappelijke geledingen ... de juiste en dus ook voor hun besluitvorming relevante informatie ontvangen”. Hij benoemt vervolgens ontwikkelingen die een wezenlijke invloed op de invulling van het beroep kunnen hebben: “Het bestuur wordt in toenemende mate geconfronteerd met vraagstukken verband houdende met de spectaculaire schaalvergroting van de samenwerkingsverbanden binnen Nederland, met vraagstukken die betrekking hebben op de samenwerking met buitenlandse collega’s ... en met vraagstukken verband houdende met de mogelijke ontwikkeling van multidisciplinaire samenwerkingsverbanden.”

Louwers filosofeert over diverse nieuwe invullingen van de kantoren: accountantsorganisaties waar ook bijvoorbeeld juristen, ingenieurs, psychologen en sociologen werken, of “onafhankelijke” adviesbureaus die zowel enkelvoudige als multidisciplinaire diensten leveren.

Tot slot keert hij ook de blik naar binnen. Hij kiest zorgvuldige bewoordingen, maar vindt in feite dat het bestuur vaak te veel navelstaart en in cirkeltjes ronddraait, als hij zegt “... tegelijkertijd zouden wij allen wellicht wat meer voor ogen moeten houden dat het te lang dralen met het innemen van een duidelijk standpunt of het uitstellen van een beslissing, op zichzelf eigenlijk een bijzonder zwaarwichtige beslissing is, die vaak vérreikende en ernstige gevolgen voor de toekomst van het beroep kan hebben”.