Oeps! Heleen Mees heeft gelijk
'Meer vrouwen in de top kan nieuwe crisis voorkomen', luidde vorige maand een opvallend bericht op Accountant.nl. Aanleiding was een essay van Heleen Mees in het oktobernummer van DNB magazine, uitgave van De Nederlandsche Bank.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 12, 2009
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
'Powerfeministe' en NRC-columnist Mees stelt daarin de vraag of het toeval is dat "de grote financiële schandalen van de afgelopen jaren door vrouwen aan het licht zijn gebracht". Nee, denkt ze. De reden: ze behoorden niet tot het old boys netwerk en "hun kritisch vermogen was daardoor in tact".
Heleen Mees is behalve een uitstekend financieel columnist ook een geharnast strijdster voor de vrouwenzaak. Ze lijkt niet eerder te rusten voordat iedereen (m/v) fulltime aan het werk is, bij voorkeur in een 'topfunctie'. Je krijgt daarbij de indruk dat ze zo'n functie tussen mannen in pak, met bijbehorend topinkomen en dito automobiel, als het mooist haalbare in het leven beschouwt. Kortom, ik heb vaak wat moeite met haar stellingnames, omdat ze doordraaft, niet-carrièrelustigen veroordeelt en soms te gemakkelijk ‘toponzin' overneemt, bijvoorbeeld van McKinsey.
Maar in dit geval moet ik zeggen: ik denk dat ze gelijk heeft. Opvallend veel klokkenluiders, of wat er op lijkt, zijn vrouwen. Mees noemt zelf de voorbeelden van Fortune-journaliste Bethany McLean (Enron), intern klokkenluidster Sherron Watkins (Enron), intern accountant Cynthia Cooper (WorldCom), financieel analist Meredith Whitney (Citigroup), Sheila Blair (Federal Deposit Insurance Corporation) en Brooksley Born (Commodity Futures Trading Commission).
Maar er zijn er meer. Zoals Lehman's chief risk officer Madelyn Antoncic die de banktop bij herhaling wees op de onverantwoorde risico's, totdat opperbaas Dick Fuld haar sommeerde ‘haar bek te houden'. Of intern accountant Linda Guyden, klokkenluider bij de Amerikaanse verzekeraar Aetna. Of voormalig topaccountant en klokkenluider van de Europese Commissie Marta Andreassen.
Je zou systematisch onderzoek moeten doen om te zien of vrouwen onder klokkenluiders en openlijke tegensprekers echt zijn oververtegenwoordigd. Maar mijn indruk is dat het inderdaad zo is. Zeker in de financiële wereld, waar testosteron en alfamannen de overhand hebben.
Ook met haar verklaring - dat vrouwen niet zijn ingekapseld door het old boys netwerk - zou Mees best eens gelijk kunnen hebben. En ook haar stelling dat er met meer vrouwen in de top minder schandalen en crises zouden zijn geweest, zou dus kunnen kloppen.
Helaas is er wel een probleempje. Zodra ook vrouwen volledig zijn doorgedrongen tot de top, en dat is wat Heleen met enig quota-geweld wil bereiken en waar elk zinnig mens in elk geval de mogelijkheid toe wil openhouden, dan is dit 'outsider'-effect weg. Want dan behoren ook die vrouwen tot de old boys. Tenzij ze van nature minder carrièrebelust en ambitieus (en dus conformistisch en buigbaar?) zijn dan mannen. Maar dat is volgens Mees juist weer absoluut niet het geval.
We zijn er dus nog niet helemaal uit. Maar hoe dan ook, ze heeft een punt. Denk ik.