Magazine 01 november 2004

Interne accountant is onmisbaar

Homme Idzerda vindt dat inschakeling van een externe accountant bij de IAD, de controle versterkt. Volgens Evert van Dijk heeft hij er weinig van begrepen.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 3, 2004

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Evert van Dijk

In ‘de Accountant’ van juli/augustus 2004 staat onder de titel ‘Niet zwakker maar sterker’ een opinieartikel van Homme Idzerda (pagina 64). In dit artikel verwijt Idzerda minister Zalm dat hij niet geremd door enige kennis zijn mening klaar heeft. Het ziet er naar uit dat hier het gezegde ‘De pot verwijt de ketel …’ goed van toepassing is.

Uit het stuk van Idzerda blijkt wat mij betreft het volgende:

1. Hij geeft de indruk dat de enige echte soort accountant de externe accountant is. Hij praat namelijk over het uitvoeren van IAD-werkzaamheden door de accountant, waarbij hij, zoals verder blijkt, bedoelt de externe accountant. Wanneer hij het ledenbestand van het NIVRA zou bekijken dan zou hij kunnen weten dat een groot aantal RA’s IAD-werkzaamheden verricht als interne accountant of, wat mij betreft liever gezegd, als internal auditor. Deze zijn voor die werkzaamheden zeer gekwalificeerd.
2. Het is onjuist te stellen dat het uitvoeren van IAD-werkzaamheden door de externe accountant een versterking betekent van de controle:
   • Om te beginnen vind ik een dergelijke bewering bijna een belediging voor de internal auditors.
   • Wanneer Homme Idzerda kennis zou hebben genomen van rapporten en regels van gezaghebbende instellingen, dan zou hij weten dat het door de externe accountant uitvoeren van de IAD-functie van zijn opdrachtgever niet wenselijk wordt geacht respectievelijk niet is toegestaan, omdat deze combinatie met de (wettelijke) externe accountantscontrole, net zoals een aantal andere combinaties, schadelijk is of kan zijn voor zijn onafhankelijkheid.
   • Idzerda stelt zelf al dat de externe accountant de IAD-werkzaamheden naar alle waarschijnlijkheid met minder diepgang en omvang zal uitvoeren dan de interne accountant. Dit is een juiste veronderstelling, maar dat betekent tevens een essentiële verzwakking van de functie van de IAD-werkzaamheden.
   De IAD heeft juist zijn bestaansrecht omdat, vooral bij grote ondernemingen, de continue aanwezigheid van de functie en daardoor de diepgang en omvang van de werkzaamheden en de kennis van de organisatie van de interne accountant een doelmatiger en efficiëntere functievervulling waarborgen dan een externe accountant kan bieden. Overigens is juist bij de financiële industrie de problematiek zodanig dat een externe accountant de voortdurende aanwezigheid van een interne accountant-collega hard nodig heeft om een verantwoorde externe controle te kunnen verrichten.
   • Het op één lijn stellen van een interimcontrole van de externe accountant met de werkzaamheden en rapportering van de interne accountant, getuigt van gebrek aan inzicht in de internal auditfunctie. Internal auditing is nu eenmaal een andere vorm van de beroepsuitoefening, die vraagt om een andere expertise en wijze van opereren.
   • Inderdaad, de opmerking van Idzerda is theoretisch juist: De interne accountant is in dienst van zijn opdrachtgever en dat maakt hem in ieder geval in schijn afhankelijk. Onafhankelijkheid kent echter, naast het dienstverband, ook als element de onafhankelijkheid van geest, en die staat los van het dienstverband. Een juist gepositioneerde internal audit-functie, op professioneel niveau uitgevoerd, heeft naar mijn overtuiging geen last van de dienstverbandsituatie.

Ik zou Homme Idzerda dan ook willen adviseren om de boodschap van zijn artikel op zichzelf van toepassing te verklaren.

Noot
Evert van Dijk is voormalig hoofd van de IAD van ABN AMRO.

Reactie Homme Idzerda

Dat Van Dijk het niet met mij eens is, doet mij deugd. Discussie bevordert kennis. Mijn dank dan ook voor zijn reactie. De reactie van Van Dijk heeft mij echter nog niet kunnen overtuigen van mijn ongelijk. Zo had ik graag een nadere toelichting gehad op de consequenties voor de onafhankelijkheid. Zolang de nodige waarborgen in acht worden genomen, is er immers niets aan de hand.

Het commentaar in de media was gericht op de externe accountant die laakbaar zou hebben gehandeld. Aan de hand van mijn opiniestuk heb ik getracht dit te ontkrachten. Indien de externe accountant de taken van de IAD overneemt krijgt hij daarbij een grotere kennis van de organisatie. Dit zal hem steunen in het uitvoeren van een effectieve controle. Een standpunt dat volgens mij nog steeds overeind staat.

Homme Idzerda