Nieuws 12 november 2013

Rekenkamers bezorgd over controlegat bij decentralisaties

De democratische controle op de juistheid van de gedecentraliseerde bestedingen van ruim 16 miljard euro voor het sociaal domein loopt gevaar. Dat stelt de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) in een persoonlijke brief aan de minister.

De NVRR roept minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken in een persoonlijke brief op 'het controlegat' te dichten aan de hand van concrete aanbevelingen.

Door de decentralisatie van jeugdzorg, arbeidsparticipatie en maatschappelijke ondersteuning verwacht het Rijk lokaal meer maatwerk te kunnen leveren en geld doelmatiger te besteden. Met de decentralisaties is bij elkaar een bedrag van ruim € 16 miljard gemoeid. Het is volgens de NVRR van groot belang dat controle op de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van de besteding van deze middelen op het moment van de effectuering van de decentralisaties lokaal goed georganiseerd is.

Zeker bij de door de decentralisaties te vormen grotere samenwerkingsverbanden zijn de bevoegdheden van rekenkamers en in het bijzonder rekenkamercommissies echter beperkt, stelt de NVRR. Dit leidt tot vergroting van het gat in de zogenoemde 'horizontale controle'.

De NVRR noemt het "een goede stap" dat Plasterk eind oktober heeft aangekondigd de bevoegdheden van rekenkamercommissies gelijk te willen gaan trekken met die van rekenkamers, maar roept de minister op nog een stap verder te gaan. Het controlegat ziet volgens de NVRR niet alleen op gemeenschappelijke regelingen in het kader van de Wet gemeenschappelijke regelingen (WGR), maar ook op andere samenwerkingsverbanden waarin lokale overheden participeren.

"De bevoegdheden van rekenkamers en rekenkamercommissies moeten worden toegesneden op de gevallen waar een gezamenlijke grote gemeentelijke betrokkenheid is. Volgens artikel 184 van de Gemeentewet zijn de bevoegdheden beperkt tot die gevallen waar het belang van een afzonderlijke gemeente meer dan 50 procent is. Vanwege de samenwerkingsvorming en schaalvergroting wordt deze 50%-grens steeds minder bereikt op het niveau van de afzonderlijke gemeente. Om dit probleem op te lossen moet het gezamenlijk belang van de deelnemende gemeenten als volgt als uitgangspunt worden genomen. Indien het gezamenlijk belang van de deelnemende gemeenten meer dan 50% is moeten rekenkamers (en rekenkamercommissies) in het werkgebied van de betreffende gemeenten de bevoegdheid krijgen tot onderzoek bij derden in het gebied", aldus de NVRR in de brief.

Naast de brief aan minister Plasterk stuurde de NVRR ook brieven aan de eigen leden en aan gemeenten.

Op zondag 3 november 2013 zette Arno Visser, lid van de Algemene Rekenkamer, in het televisieprogramma Buitenhof al vraagtekens bij het toezicht op de geldstromen en wierp hij de vraag op of gemeenten hier wel klaar voor zijn.