Nieuws 28 november 2014

'Onderzoeksraad bevordert leervermogen accountancy'

Dat concludeert TNO in een door het Accountantsfonds gefinancierd onderzoek in opdracht van de NBA. Het definitieve onderzoeksrapport verscheen vandaag.

'Huidige organen zijn niet primair gericht op het structureel leren van incidenten', stelt TNO, maar doen onderzoek naar de schuldvraag. Hierdoor kunnen achterliggende oorzaken niet worden achterhaald. Een onafhankelijke onderzoeksraad heeft uitsluitend het doel toekomstige voorvallen te voorkomen of de gevolgen daarvan te beperken.

De NBA wil dat accountants leren van fouten en incidenten en gaf TNO daarom opdracht te onderzoeken of een onafhankelijke onderzoeksraad daar één van de juiste middelen voor vormt.

TNO onderzocht ook de verschillende opties om zo'n raad vorm te geven. De beste optie is aansluiting zoeken bij de huidige Onderzoeksraad voor Veiligheid, stelt TNO. Deze kent een wettelijke verankering, is volledig onafhankelijk en de wetgever heeft bij het oprichten van die raad in 2005 gestreefd naar een breed werkgebied, over verschillende sectoren heen.

Tot nu toe onderzocht de Onderzoeksraad voor Veiligheid geen financiële incidenten 'pur sang', maar bijvoorbeeld wel het DigiNotar-incident, waar de digitale veiligheid van de burger in het geding was.

Financiële veiligheid

In het onderzoek naar het soort incidenten waarbij ook accountants betrokken zijn - denk aan Vestia, Amarantis, DSB - zou de ‘financiële veiligheid' van burgers in het geding zijn. Dit verdient zorgvuldige en uitgebreide argumentatie, volgens emeritus professor Hans Bekke. Bekke voorzag het TNO-rapport van suggesties tijdens een deelsessie op Accountantsdag. Ook hij onderschrijft de hoofdconclusie van het TNO-rapport en ziet geen heil in een aparte onderzoeksraad voor de sector.

Wil een onafhankelijke onderzoeksraad effectief zijn dan is een belangrijke randvoorwaarde dat zij moet functioneren als een sluitstuk in een traditie van leren van fouten. Iedere accountant moet ook op zijn of haar eigen niveau onderzoeken wat er kan worden geleerd van incidenten. In welke mate dat het geval is, is onderwerp van een VU-onderzoek naar ‘De lerende accountantsorganisatie' onder leiding van KPMG-partner Philip Wallage, in samenwerking met de NBA. De bevindingen uit dat onderzoek worden gepubliceerd in het eerste kwartaal van 2015.

» Download het rapport 'Een lerende sector: financiële onderzoeksraad?'