Nieuws 28 februari 2017

NRC: Accountant PwC accepteerde uitleg SHV-dochter over contante betalingen

Accountants van PwC hebben contante betalingen aan inkopers door een SHV-dochterbedrijf in Dubai wel intern besproken, maar hiervan blijkbaar extern geen melding gemaakt. De accountant keurde de jaarrekening van het dochterbedrijf goed. Opvolger KPMG maakte in 2015 echter direct extern melding van omkooppraktijken.

Dat blijkt uit deel twee van een reconstructie door onderzoeksjournalisten van NRC. Volgens de krant werd controlerend accountant van PwC Bart Koolstra eind januari 2010 geïnformeerd over contante betalingen aan inkopers en klanten van SHV-dochter Eriks. De financieel bestuurder van Eriks met wie de betalingen werden besproken stelde dat dit bonussen voor eigen medewerkers betroffen. Koolstra zou deze uitleg hebben geaccepteerd.

Navraag vanuit Eriks naar de betalingen door haar vestiging Econosto Mideast in Dubai maakte vervolgens echter duidelijk dat de contante gelden bedoeld zijn voor third party commissions, betalingen aan derden. Volgens een betrokken directeur van Econosto zijn dergelijke commissiebetalingen in het Midden-Oosten heel gewoon. Hij erkende dat de accountant het bedrijf al eerder heeft gewaarschuwd dat commissiebetalingen "beschouwd zouden kunnen worden als omkoping".

Telefoongesprek

Medio februari 2010 sprak Koolstra volgens de krant opnieuw over de commissiebetalingen in een conference call met de cliënt. Hij gaf daarbij aan dat ongebruikelijke transacties door de accountant moeten worden gemeld. Volgens een verslag van het telefoongesprek, waarover NRC bericht, zou de accountant daarop geadviseerd hebben de betalingen niet via de Nederlandse vennootschap te doen, maar via derden.

Koolstra maakt eind februari 2010 in zijn verslag aan SHV-dochter Eriks melding van "cash commission payments" bij Econosto Mideast en omschrijft deze als 'misleidend'. Ook waarschuwt hij voor mogelijke overtreding van de Nederlandse wet. Hij keurt de jaarrekening van Eriks kort daarna echter wel goed. Voor zover bekend doet PwC geen melding, aldus NRC.

In het voorjaar van 2010 wordt Koolstra als controlerend accountant van de SHV-dochter opgevolgd door een andere accountant van PwC. In de accountantsverslagen over de jaren daarna wordt volgens NRC niets meer gemeld over de omstreden commissies.

PwC-accountant Peter Jongerius, controlerend accountant van SHV, maakt in zijn verslag aan SHV over 2014 wel melding van contante ‘stafbonussen’ die voor fiscale problemen kunnen zorgen. Jongerius was zelf eerder controlerend accountant van SHV-dochter Eriks. Volgens NRC heeft ook EY als vroegere accountant van Econosto al in 2007 melding gemaakt van commissiebetalingen in het Midden-Oosten.

Niet langer geloofwaardig

Hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer stelt in NRC dat een ervaren accountant "dondersgoed weet wanneer iets valsheid in geschrifte, corruptie of witwassen is". Hij vindt dat een accountant moet doorvragen bij aanwijzingen voor fraude.

Volgens Pheijffer is betrokken accountant Bart Koolstra "niet langer geloofwaardig in zijn AFM-rol". Hij verwacht dat de Autoriteit Financiële Markten de desbetreffende dossiers van PwC nader zal onderzoeken. Koolstra trad in verband met de publiciteit maandag tijdelijk terug als lid van de raad van toezicht van de AFM.