Nieuws

Controlecliënt moet kosten fraudeonderzoek betalen

Een beleggingsinstelling moet de extra werkzaamheden betalen die een controlerend accountant uitvoert om onregelmatigheden te onderzoeken, zegt het Gerechtshof Amsterdam. Die kosten moeten echter wel redelijk zijn.

Lex van Almelo

Het gaat om een kwestie, waarin een beleggingsinstelling een accountantskantoor benadert om te onderzoeken of het accountantswerkzaamheden kan verrichten tegen een betere prijs dan RSW uit Helmond. De accountant brengt een offerte uit en één van de bestuurders van de instelling ondertekent die op 8 april 2011. In juli volgt de accountant RSW op.

Een adviseur van de instelling attendeert de accountant op:

  • een onregelmatige kwestie met een bestuurder;
  • substantiële compensatievergoedingen aan een klant;
  • belangenverstrengeling bij onderhandelingen over een schadeclaim met een andere klant;
  • nagelaten suppletieaangiften omzetbelasting.

De accountant bespreekt dit met de directie, die hem twee weken later schrijft dat de instelling niet zal overgaan tot het formaliseren van de controleopdracht en een punt zet achter elke vorm van dienstverlening door de accountant. De accountant laat weten dat hij zijn werkzaamheden zal afronden; half maart is hij klaar.

De accountant wint voor ruim tien mille juridisch advies over de onregelmatigheden in bij advocatenkantoor NautaDutilh. De accountant declareert aanvankelijk in totaal 35.769,69 euro bij de instelling. Dit bedrag loopt uiteindelijk op tot 63.651,54. De instelling weigert de nota’s van na de opzegging te betalen.

De Rechtbank Amsterdam buigt zich drie keer over de kwestie en wijst de vordering van de accountant slechts gedeeltelijk toe. In hoger beroep wijst het Gerechtshof Amsterdam de accountant ongeveer de helft van de gedeclareerde kosten toe.

Teveel gericht op fraude

In de gerechtelijke procedure hinkt de instelling op twee gedachten:

  1. de accountant had geen controle-opdracht, omdat de algemene vergadering van aandeelhouders RSW als controlerend accountant had aangewezen en de opdracht aan de accountant niet had bevestigd;
  2. er was een gegronde reden om de controle-opdracht op te zeggen, omdat de accountant alleen maar gericht leek te zijn op onderzoek naar ‘fraude’, teveel declareerde en valse gespreksverslagen fabriceerde.

Ad 1

Volgens het gerechtshof had de accountant wel degelijk een controleopdracht, want:

  • de directie heeft de offerte voor akkoord ondertekend;
  • de accountant mocht er daarom op vertrouwen dat beide partijen overeengekomen waren dat hij de jaarrekening 2011 zou controleren;
  • de accountant heeft daarna daadwerkelijk controlewerkzaamheden verricht en is daarvoor ook (deels) betaald;
  • de directie heeft de controleopdracht van RSW in augustus 2011 ingetrokken;
  • de aandeelhoudersvergadering kan alleen intern een controlerend accountant aanwijzen en alleen de directie kan namens de vennootschap een controlerend accountant contracteren.

Ad 2

De directie had (op grond van art. 2:393 lid 2 BW) geen gegronde redenen om de opdracht in te trekken. De kwestie met de bestuurder was dan misschien opgelost door diens vertrek. Maar de andere gevallen van fraude waren niet hersteld. Het gerechtshof is het met de accountant eens dat de directie de opdracht heeft ingetrokken om te voorkomen dat hij nader onderzoek zou doen naar fraude en zijn vermoedens zou melden.

Die vermoedens waren wel degelijk gefundeerd, onder meer omdat een adviseur van de instelling de onregelmatigheden zelf aan de accountant heeft gemeld. Uiteraard is ook de dreiging van nader onderzoek naar de onregelmatigheden en een fraudemelding aan de toezichthouders geen gegronde reden om een controleopdracht op te zeggen. Dat de accountant valse gespreksverslagen heeft opgemaakt is overigens niet gebleken.

Overbilling

Het gerechtshof gaat ervan uit dat de accountant tot medio maart 2012 de controlerend accountant van de instelling is geweest. De accountant mocht tijdens de afronding alleen werkzaamheden uitvoeren en kosten doorberekenen die je mag verwachten van een redelijk handelend en redelijk bekwaam accountant die zijn controleopdracht zorgvuldig uitoefent.

Gezien de onregelmatigheden, de opzegging van de opdracht en de (door de directie opgeroepen) onduidelijkheid over zijn juridische positie was het redelijk dat de accountant:

  • overlegde en correspondeerde met de instelling en haar voormalig bestuurder;
  • advies inwon en overlegde met derden;
  • zijn bevindingen meldde bij de toezichthoudende instanties en de opvolgend accountant.

Dat de accountant alleen voor de maanden na de opzegging 65.557,89 euro declareert vindt het hof echter te dol. Zo heeft de accountant niet duidelijk gemaakt waaruit het nadere onderzoek naar fraude bestond. Verder begrijpt het hof niet waarom de accountant naar eigen zeggen advies heeft ingewonnen bij maar liefst vier verschillende partijen: NautaDutilh, de SRA, de NBA en accountantskantoor AREP. In redelijkheid kan de accountant niet meer declareren dan 30.000 euro inclusief btw.

De instelling moet de accountant daarom dertig mille betalen plus een erkende factuur van 2.343,41 euro, de wettelijke rente vanaf 26 juli 2012 en de advocaatkosten die de accountant maakte voor de gerechtelijke procedures.

RSW 2.0

De gewipte accountant is in maart 2012 opgevolgd door – opnieuw – RSW. Het is niet bekend wat dit kantoor heeft gedaan met de fraudesignalen.

Gerelateerd

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.