Nieuws 24 juli 2017

'Nederland voornaamste doorstroomland naar belastingparadijzen'

Nederland voert wereldwijd met afstand de lijst aan van landen die gebruikt worden voor het doorsluizen van geld naar belastingparadijzen.

Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam. "Wereldwijd zijn slechts vijf landen verantwoordelijk voor het kanaliseren van 47 procent van de offshore-investeringen van multinationals richting belastingparadijzen. Bovenaan de lijst, die uitsluitend uit hoogontwikkelde landen bestaat, staan Nederland en Groot-Brittannië als doorstroomland voor respectievelijk 23 procent en 14 procent van alle offshore-investeringstromen vanuit belastingparadijzen", aldus de onderzoekers.

Na Nederland en Groot-Brittannië komen Zwitserland (6 procent), Singapore (2 procent) en Ierland (1 procent). Het onderzoek richt zich op zogenoemde Offshore Financial Centers (OFC). Dit zijn jurisdicties (bijna altijd landen) die zakelijke en financiële diensten verlenen aan bedrijven die daar niet zijn gevestigd, en op een schaal die veel groter is dan de economie van die jurisdictie. Grote multinationals maken graag gebruik van OFC's om kapitaal over grenzen te verplaatsen en zo hun belasting te verminderen. De mogelijke rol van Nederland als doorvoerland van investeringen vanuit OFCs is momenteel onderwerp van discussie, onder meer bij de parlementaire ondervragingscommissie Fiscale Constructies begin juli.

Big data

Eelke Heemskerk, universitair hoofddocent bij de afdeling Politicologie en hoofdonderzoeker van Corpnet, de onderzoeksgroep bij de UvA: "Het is vreemd dat we nog steeds geen algemeen geaccepteerde definitie van OFC’s hebben, ondanks hun omstreden rol. Het bepalen wie nu een OFC is, wordt dan ook steeds sterker gepolitiseerd. We hebben daarom een team samengesteld van politicologen én informatici. Door deze samenwerking hebben we een nieuwe ‘big data’-gedreven benadering kunnen ontwikkelen die op een slimme manier de eigendomsstructuren van bedrijven analyseert, en meet hoe zij gebruikmaken van bepaalde landen en rechtsgebieden. We hebben daarvoor algoritmen ontwikkeld die het wereldwijde netwerk analyseren van 98 miljoen bedrijven en 71 miljoen eigendomsrelaties, met verrassende uitkomsten."

De onderzoekers maken een onderscheid tussen sink-OFC's (belastingparadijzen waar het kapitaal naartoe gaat) en conduit-OFC's (de doorstroomlanden). Er zijn volgens Corpnet 24 sink-OFC's, zoals Luxemburg, Hongkong, de Britse Maagdeneilanden, Bermuda, Jersey en de Kaaimaneilanden. Slechts vijf landen zijn conduit-OFC's, waarvan Nederland dus de grootste is.

Beleid

Een goede reputatie, politieke stabiliteit, een goed ontwikkelde rechtsstaat, en de talrijke belastingverdragen met andere landen, is wat landen tot geschikte conduit-OFC's maakt. "Sinds de wereldwijde financiële crisis hebben de Europese Commissie en de Oeso de druk op belastingontwijking verhoogd, maar met weinig effect. Corpnet hoopt dat de nieuwe onderzoeksresultaten toezichthouders kunnen helpen beleid te richten op de sectoren en gebieden waar de offshore-activiteiten vooral plaatsvinden. Aangezien de vereiste omstandigheden voor een rol als doorstroomland slechts in een paar landen kunnen worden aangetroffen, kan het mogelijk effectiever zijn beleid op deze landen te richten en niet zozeer op de sink-OFC's", aldus de onderzoekers.

• Persbericht UvA