Dagboek uit Sydney (2): de internationale stem van het mkb
NBA-directeur Berry Wammes vertegenwoordigt de Nederlandse beroepsorganisatie tijdens het World Congres of Accountants in Sydney. Over zijn bevindingen bericht hij op Accountant.nl. Dit keer: de vergadering van de 'Edinburgh Group'.
Tijdens de presentatie van een IFAC-bestuurslid op de vergadering van de Edinburgh Group klinkt plotseling de telefoon van één van de aanwezigen. Waar normaliter de eigenaar zich beschaamd haast om zijn mobiel op stil te zetten, gebeurt dat nu niet. Het klinkt als de oproep voor een gebed en vermoedelijk is het niet toegestaan om die te onderbreken. Onverstoorbaar praat het bestuurslid daarop minutenlang door, op de achtergrond begeleid door een zingende imam.
Cultuurverschillen zijn kenmerkend voor de mkb-vertegenwoordiging in de wereldwijde accountantsgemeenschap. Binnen IFAC probeert de Edinburgh Group (EG) hun belangen te bundelen, maar gemakkelijk is het niet. Zo moeten Schotland, India en Lesotho het eerst onderling met elkaar eens worden, voordat de EG het standpunt in de uiteenlopende IFAC-organen kan inbrengen. Om daar vervolgens te stuiten op een goed georganiseerd Angelsaksisch blok, inclusief de grote kantoren.
Hoewel de discussies zich richten op het beroep, zijn de belangen van het mbk vooral economisch gedreven. Zo heeft de regering-Macron, in haar streven de economie te hervormen, de drempel voor de Franse controleplicht fors omhoog geschroefd. Vanaf volgend jaar zijn zo’n 150.000 ondernemingen ontheven van accountantscontrole. Jean Bouquot, voorzitter van de Franse beroepsorganisatie van auditors, schat in dat zijn leden ruim veertig procent aan omzet derven. In de pauze van de vergadering doet hij een beroep op collegiale steun van Nederland. Ik moet hem helaas vertellen dat we hier al jaren de door Europa maximaal toegestane vrijstelling hanteren en benijd hem niet in zijn positie.
De IFAC-top wisselt van gedachten met de Edinburgh Group.
Standaarden
Een ander heikel punt zijn de internationale standaarden voor audit en assurance, uitgevaardigd door de IAASB. Deze standaarden worden door veel mkb-praktijken als nodeloos zwaar en ingewikkeld ervaren, vooral opgesteld ten behoeve van de internationale kapitaalmarkt. Dit heeft diverse landen, waaronder België en Scandinavië, ertoe gezet een eigen mkb-standaard te ontwikkelen. Probleem is dat dit ten koste gaat van de wereldwijde uniformiteit, al decennia één van de verworvenheden van het accountantsberoep. Bovendien luidt niet voor niets het beroepsmantra ‘een audit is een audit’: financiers en investeerders wordt wereldwijd eenzelfde niveau van zekerheid gegarandeerd.
De vraag is hoe lang dit credo nog stand houdt. Een actuele factor is de Monitoring Group, die de controlestandaarden bij IFAC wil weghalen, maar aangeeft eigenlijk alleen geïnteresseerd te zijn in de kapitaalmarkt. Als de Monitoring Group in zijn streven slaagt, is er een aannemelijk risico dat afwijkende controlestandaarden ontstaan voor publiek en privaat gefinancierde ondernemingen.
Onder groeiende politieke druk heeft de IAASB het onderwerp inmiddels serieus op de agenda geplaatst. Komend voorjaar zal de standard setter een eerste discussiepaper publiceren. Als NBA leveren we hier uiteraard onze inbreng op.
Mkb-belang
Met alle verschillen is ‘think small first’ een principe waarin alle leden van de Edinburgh Group elkaar kunnen vinden. Dat principe kan doorschieten (Shafiek Dollie van de South African Institute of Professional Accountants vertelt me dat Zuid-Afrika inmiddels 23 beroepsorganisaties kent), maar in een door mondiale belangen gedomineerde omgeving biedt het een belangrijk en noodzakelijk tegenwicht. De EG-stem klinkt door bij de beslissers.
Tekenend is dat de voltallige IFAC-leiding op elke EG-vergadering acte de presence geeft. Het mkb-belang blijft daarmee, ondanks haar veelvormigheid, internationaal een politieke factor van betekenis.