Stuurgroep: duidelijke tempoverschillen bij inzet technologie in auditpraktijk
Technologie draagt aantoonbaar bij aan hogere controlekwaliteit. Dat stelt de Stuurgroep Publiek Belang (SGPB) in een nieuwe publicatie over de impact van technologie op de accountantscontrole.
Doel van de publicatie is, naast het geven van inzicht in hoe technologie het beroep beïnvloedt, om te analyseren hoe het staat met de adoptie in de praktijk. Volgens de stuurgroep worden technologische mogelijkheden door het accountantsberoep "vol enthousiasme omarmd", maar is wel duidelijk sprake van tempoverschillen.
Een van de gevolgen van de oprukkende technologie is dat accountants minder steunen op controles en procedures van opdrachtgevers, maar op basis van digitale data meer eigen waarnemingen doen; een verschuiving van een systeemgerichte naar een gegevensgerichte aanpak.
Boekhoudrobots
De toekomst van de audit is "veelbelovend", aldus de stuurgroep. Via Artificial Intelligence kunnen accountants in de toekomst patronen herkennen die anders niet zichtbaar zijn. Ook kan de accountant inspelen op nieuwe vragen om zekerheid, zoals de deugdelijkheid van algoritmes. Aan zulke ontwikkelingen wordt volgens de publicatie "op diverse plekken voortvarend gewerkt".
Tegelijk is er ook de opkomst van boekhoudrobots, die veel routinematig werk steeds meer overnemen en volgens sommige onderzoeken de accountant overbodig zouden kunnen maken. Hoe groot de impact daarvan wordt is nog niet duidelijk, stelt NBA-directeur Berry Wammes in het FD. "Dat weten we nog niet. We zitten nog midden in dit proces."
Bedreiging techbedrijven
Ook storten partijen zoals grote techbedrijven zich steeds meer op bedrijfsdata en in het verlengde daarvan ook op het verstrekken van zekerheid. Dat is met name voor de big four een bedreiging. Accountants hebben door hun betere reputatie dan de techreuzen wel een voorsprong. "Bedrijven zullen hun data eerder toevertrouwen aan een accountant dan aan Google of andere grote namen uit de techsector", stelt het rapport. "Deze strijd vergt niet alleen een strategische afweging onder accountants, maar ook een maatschappelijke: welke rol kan en mag Big Tech spelen op dit vlak?"
Wammes stelt tegenover het FD te verwachten dat in de toekomst nieuwe regels nodig zijn voor het gebruik van data in de geautomatiseerde controlepraktijk. De onafhankelijkheid van de accountant kan volgens hem "wel eens de redding van het auditberoep zijn".
Bij de kleinere kantoren neemt een beperkt aantal het voortouw qua technologische vernieuwing en kijken veel kantoren de kat uit de boom. En waar grote bedrijven van hun accountant eisen dat die voorop loopt in een data-gedreven aanpak, moet de klant in het mkb veelal nog worden overtuigd van nut en noodzaak op dit vlak, menen de opstellers.
Toezicht
Technologische ontwikkeling loopt meestal vooruit op wet- en regelgeving en heeft ook invloed op het toezicht. "Vooral in het segment van de niet-oob-controles ondervinden accountants die kiezen voor een datagedreven aanpak problemen met dossiertoetsingen, al zijn er ook kantoren die dat beeld juist niet herkennen", zo stelt de stuurgroep. "Klaarblijkelijk hebben sommige kantoren moeite om de kwaliteit van hun aanpak goed over het voetlicht te krijgen bij toetsers die minder ingewijd zijn in de technologie."
Ook het profiel van de accountant verandert. Omdat data-analyse een steeds grotere rol speelt in de controle is er veel vraag naar accountants die met kennis van wiskunde en statistiek én kennis van de context van de klant hun analyses doen, aldus de opstellers. "De brede opvatting van geïnterviewden is dat technologie an sich niet zo onderscheidend is, maar dat de toepassing door mensen het verschil maakt. Daar ligt dan ook de uitdaging voor het vak."
CTA
De publicatie 'Van bankzitter naar sterspeler' is zowel gericht aan het beroep zelf, als aan de Commissie Toekomst Accountancysector. Bij de totstandkoming van het advies van de CTA, dat dit najaar wordt verwacht, is het "essentieel om een goed beeld te hebben van hoe technologie bijdraagt aan kwaliteitsverbetering", zo stelt de stuurgroep. "Nu en in de nabije toekomst."
De uitgave is mede gebaseerd op een reeks interviews met ruim twintig deskundigen. De inhoud is opgesteld door een werkgroep met daarin Mona de Boer (PwC), Louis van Garderen (Joinson & Spice), Twan van Gool (Deloitte), Lucas Hoogduin (KPMG), Angelique Koopman (EY), Jaap Schuler en André Wijnsma (EY) en Berry Wammes (NBA). Interviews, analyse en redactie zijn uitgevoerd door Nart Wielaard.
Gerelateerd
FAR-conferentie over relatie tussen cultuur en controlekwaliteit
De jaarlijkse conferentie van de Foundation for Auditing Research (FAR) staat geheel in het teken van de relatie tussen de cultuur binnen accountantskantoren en...
Tweede Kamer heeft veel vragen over nieuwe accountantswet
De vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer heeft, als voorbereiding op de behandeling van de Wijzigingswet accountancysector, een flink aantal vragen...
AFM-jaarverslag: Accountant opereert in 'systeem met kwetsbaarheden'
Het accountantsberoep is volop in transitie, maar tegelijk opereert de accountant in een "systeem met kwetsbaarheden". Wel heeft het beroep "significante stappen"...
Wie niet betaalt, maar wel bepaalt
Om audits van topkwaliteit te kunnen leveren moet de prijs omhoog, meent Jan Bouwens. De discussie zou moeten gaan over wie het verschil moet bijbetalen.
Oob-kantoren: 'AFM-onderzoek OKB's versterkt kwaliteit'
De zes Nederlandse accountantskantoren met oob-vergunning staan positief tegenover de uitkomsten en aanbevelingen van het recente onderzoek van toezichthouder AFM...