Nieuws 04 juli 2019

Accountant moet relevante feiten kennen voor inbrengverklaring

Een accountant van Van Boekel had het verschil tussen de oorspronkelijke en gecorrigeerde kolommenbalans moeten onderzoeken voordat hij een inbrengverklaring afgaf. De advocaat-generaal adviseert de Hoge Raad het cassatieberoep van Van Boekel te verwerpen.

Lex van Almelo

Het Eindhovense bedrijf De Salaire Beheer wil fuseren met een assurantiekantoor. Een accountant-administratieconsulent (AA) van Van Boekel Accountants & Adviseurs stelt tot in 2007 jarenlang de jaarrekening van dit kantoor samen. De Salaire en het assurantiekantoor richten een nieuwe bv op: Quarz Holding. De accountant geeft per 1 oktober 2008 een inbrengverklaring af. De Salaire en het assurantiekantoor besluiten de fusie door te zetten en spreken een aandelenverhouding af van 24:76 procent.

Het assurantiekantoor lijdt na de fusie flinke verliezen en er ontstaat een liquiditeitsgat. In maart 2010 vraagt de eigenaar van De Salaire Beheer volledige inzage in het inbrengdossier. Dan ziet hij dat de waarde van het ingebrachte assurantiekantoor veel lager zou zijn uitgevallen als de administratie van het kantoor correct was gevoerd. De accountant heeft voor de inbrengverklaring een gecorrigeerde kolommenbalans gebruikt, waarin het verlies van het assurantiekantoor 1,4 ton bedraagt. In de oorspronkelijke kolommenbalans bedroeg het verlies 2,5 ton. De waarde van de aandelen van het assurantiekantoor was daarom ten tijde van de inbreng niet 169.551 euro, maar slechts 11.437 euro.

Als de eigenaar van De Salaire dat had geweten, zou hij nooit aan de fusie zijn begonnen of een andere aandelenverhouding hebben afgesproken. Hij dient een klacht in tegen de accountant bij de Accountantskamer, die deels gegrond wordt verklaard. De accountant krijgt een waarschuwing.

Schadeclaim

Ondertussen heeft De Salaire Beheer de accountant en Van Boekel aansprakelijk gesteld voor de schade. Op 6 februari 2018 zegt het Gerechtshof ’s Hertogenbosch in hoger beroep dat Van Boekel aansprakelijk is voor de schade. Het hof vindt net als de Accountantskamer dat de significante verschillen tussen beide kolommenbalansen de accountant hadden moeten aanzetten tot nader onderzoek.

Volgens het hof had De Salaire Beheer van een redelijk handelend en redelijk bekwaam accountant mogen verwachten dat deze overleg zou voeren met zijn opdrachtgevers over het gebruik van de kolommenbalans na correctie. Omdat de accountant dit niet heeft gedaan, is hij tekort geschoten in de nakoming van de overeenkomst met De Salaire Beheer. In een aparte procedure moet de hoogte van de schade worden vastgesteld.

Cassatie

Van Boekel heeft cassatieberoep aangetekend tegen deze uitspraak en voert daarbij onder meer aan dat 

• de opdracht aan de accountant alleen was een inbrengverklaring af te geven; de accountant hoefde daarom alleen werkzaamheden uit te voeren om een deugdelijke grondslag te krijgen voor die verklaring. Hij hoefde geen rekening te houden met het belang van de opdrachtgever bij een bepaalde aandelenverhouding en de besluitvorming over de fusie
• de accountant niets wist van de oorspronkelijke kolommenbalans
• er geen oorzakelijk verband bestaat tussen de schade en de inbrengverklaring, omdat het fusiebesluit al was genomen
• het gerechtshof afwijkt van het oordeel van de Accountantskamer en de zorgplicht te ver oprekt
• het gerechtshof zijn oordeel ook op andere punten onvoldoende heeft gemotiveerd. 

Advocaat-generaal bij de Hoge Raad Lodewijk Valk concludeert dat de Hoge Raad het cassatieberoep moet verwerpen. De motiveringsklachten slaan feitelijk nergens op en het gerechtshof wijkt maar op één puntje af van het oordeel van de tuchtrechter: het hof vult de zorgplicht van de accountant als opdrachtnemer nader in, door te zeggen dat de accountant de opdrachtgever in dit geval ook moest waarschuwen en/of nader onderzoek moest doen zonder dat dit in de opdracht stond.

Als de accountant de opdracht uitvoert om een inbrengverklaring af te geven, moet hij zich realiseren dat de opdrachtgever afgaat op de financiële gegevens die hij van de accountant krijgt, mede vanwege "de mathematische exactheid die zulke gegevens suggereren".

Voor de vraag of een accountant zijn opdracht goed uitvoert, is de maatstaf wat een redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot behoort te weten. De accountant had moeten beseffen dat de aandeelhouders van Quarz voor het besluit over de fusie en de aandelenverhouding afgingen op de inbrengverklaring. De grote verschillen tussen cijfers in de oorspronkelijke respectievelijk gecorrigeerde kolommenbalans hadden aanleiding moeten zijn voor nader onderzoek en overleg met de opdrachtgever.

Het verweer dat de accountant niets wist van de oorspronkelijke kolommenbalans is volgens de advocaat-generaal "niet serieus te nemen", omdat de accountant die balans zelf heeft verstuurd. De advocaat-generaal vindt ook dat het gerechtshof terecht heeft gezegd dat de fusie zonder de inbrengverklaring niet of op andere voorwaarden was doorgegaan. De accountant heeft de schade dus wel degelijk veroorzaakt en Van Boekel moet een nader te bepalen bedrag betalen.

Faillissement

De conclusie van de advocaat-generaal is een niet-bindend advies aan de raadsheren, die de uitspraak zullen doen. In de meeste gevallen neemt de Hoge Raad zo’n advies over. De eigenaar van De Salaire Beheer zal er zelf geen baat bij hebben, omdat de onderneming op 12 april jongstleden failliet is verklaard. De Belastingdienst heeft het faillissement aangevraagd omdat De Salaire al tweeëneenhalf jaar geen loonbelasting had afgedragen voor de twee personeelsleden, zo blijkt uit het eerste faillissementsverslag. De fiscus heeft nog 658.402 euro tegoed en zal een deel van de schadevergoeding incasseren.

De accountant van Van Boekel heeft tegenwoordig een eigen kantoor in Tilburg.

Update

De Hoge Raad heeft de conclusie zonder toelichting overgenomen (ECLI:NL:HR:2019:1447, 27 september 2019, zaaknummer 18/01947).