Nieuws

Onderhandelaars EU en Verenigd Koninkrijk sluiten brexitdeal

Onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben een overeenkomst bereikt over hun toekomstige handelsrelatie.

Dat maakte de Britse regering bekend. Onderhandelaars van beide kanten hebben maanden over zo'n overeenkomst gepraat. "Deze overeenkomst maakt een nieuwe relatie mogelijk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, een die we altijd hebben gewild", stelt een woordvoerder van de Britse regering. "Een florerende handelsrelatie tussen een soeverein Verenigd Koninkrijk met zijn Europese partners."

De Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen noemde de overeenkomst "eerlijk en gebalanceerd". Von der Leyen waarschuwde tegelijkertijd dat er instrumenten zijn ingebouwd in de deal om de naleving van de gemaakte afspraken af te dwingen. Zo kunnen partijen aan beide kanten van het Kanaal elkaar quota's of invoerheffingen opleggen als de overeenkomst wordt geschonden, antwoordde ze op vragen van een journalist.

Opgelucht

EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier was vooral opgelucht dat er een akkoord ligt, dat nu nog door EU-lidstaten en het Europees Parlement moet worden beoordeeld. "De klok tikt niet langer", zo zei de Fransman, die het akkoord ongeëvenaard noemde. Hij wees erop dat in korte tijd nieuwe afspraken over handel, luchtvaart, innovatie en klimaatverandering zijn gemaakt. Het speet hem wel dat het Verenigd Koninkrijk voorlopig nog geen afspraken wilde maken over gecoördineerd buitenlands beleid, defensie en ontwikkelingshulp. Ook het einde van de Britse deelname aan het Erasmus-uitwisselingsprogramma voor universiteiten vond hij jammer.

Visrechten

Het Verenigd Koninkrijk verliet eind januari de Europese Unie, maar was tot het einde van dit jaar gebonden aan bestaande afspraken van het landenblok. Het uitblijven van nieuwe afspraken over handel dreigde grote chaos en kostbare handelsbelemmeringen te veroorzaken na de jaarwisseling.

Woensdagavond staken de eerste geruchten over een deal de kop op, maar witte rook kwam er niet. Wel werd er door EU-functionarissen gezinspeeld op een bericht in de vroege ochtend donderdag. Later lieten aangekondigde persconferenties van Boris Johnson en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie herhaaldelijk op zich wachten.

De oorzaak zou liggen in de details van een akkoord over visrechten, een van de lastigste thema's gedurende onderhandelingen. Daarbij werd volgens bronnen op het niveau van afzonderlijke vissoorten gekeken. Uiteindelijk kwam de bekendmaking van de deal donderdag vlak voor 16.00 uur. Von der Leyen benadrukte in haar persconferentie dat vissers uit EU-lidstaten een overgangsfase van 5,5 jaar krijgen tot nieuwe afspraken over de vangst in Britse wateren volledig gaan gelden.

Reacties economen

Elke handelsdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is beter dan een no-deal. Volgens hoogleraar economie Bas Jacobs van de Erasmus Universiteit Rotterdam is het daarom "waanzinnig goed nieuws" dat er eindelijk een overeenkomst is gesloten. Ook andere economen reageren positief.

"De schade zou niet te overzien zijn geweest als er geen deal was bereikt", benadrukt Jacobs. Dan zouden er allemaal tarieven zijn gekomen die de vrijhandel belemmeren. "En dat was voor Nederland heel slecht geweest, want het het Verenigd Koninkrijk is na Duitsland en België de belangrijkste handelspartner van Nederland."

Wat Jacobs ook erg belangrijk vindt, is dat bedrijven aan beide zijden van het Kanaal nu op gelijke voet met elkaar kunnen blijven concurreren. Het compromis tussen Brussel en Londen heeft er volgens hem voor gezorgd dat de spelregels van de EU voor een gelijk speelveld intact blijven.

"Dit laat onverlet dat het een ongelooflijk stom idee is om uit de EU te stappen. Brexit blijft een treurige beslissing die economisch niet is uit te leggen", aldus Jacobs.

Dat laatste vindt ook Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft echter de indruk dat de onderhandelaars er via alle gemaakte handelsafspraken in zijn geslaagd om een brexit te regelen die eigenlijk geen brexit te noemen is. Dat is volgens hem gunstig.

Boot maakt zich wel zorgen over de houdbaarheid. Zo is er een clausule uit de overeenkomst die dit compromis mogelijk heeft gemaakt. Beide partijen hebben afgesproken dat ze bij onenigheid op een later moment alsnog handelstarieven en -belemmeringen kunnen instellen. Volgens Boot betekent dit eigenlijk dat de overeenkomst later alsnog opgeblazen kan worden en dat het slagen van de deal erg afhankelijk is van het politieke sentiment in de komende jaren.

Econoom Bert Colijn van ING wijst erop dat vooral de Europese voedingsmiddelenbranche en landbouwsector profiteren van de deal. Voor die sectoren hadden de Britten anders flinke handelstarieven willen instellen.

Dat concessies zijn gedaan op het gebied van bijvoorbeeld visserij is in de ogen van Colijn voor de sector zelf zeer relevant, maar in het grote plaatje minder. "De visserij is economisch gezien maar een kleine sector, maar het is wel een heel tastbare en zichtbare sector. En daarom lag dit politiek erg gevoelig", legt hij uit.

Colijn waarschuwt dat de brexit ondanks deze afspraken toch voor schade aan de economie kan zorgen. "Na 1 januari zal er toch niet meer zo onverstoord handel kunnen worden gedreven als in de afgelopen jaren", voorziet hij. "Vrachtwagens zullen straks bijvoorbeeld extra gecontroleerd moeten worden aan de grens. Dat kost tijd en kan voor vertragingen zorgen. Daar moeten bedrijven rekening mee houden."

Reacties banken

Het nu bereikte handelsakkoord is goed voor het vertrouwen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, constateert voorzitter Chris Buijink van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Dat is hard nodig, want de beide partijen moeten volgens hem nog "verdere afspraken" maken over financiële dienstverlening en data.

De brexit betekent dat Britse dienstverleners, ondanks het nu gesloten verdrag, niet meer automatisch toegang hebben tot de markt in de overgebleven 27 EU-lidstaten. Dat betekent ook dat spelers in de omvangrijke Londense financiële sector geen automatisch 'paspoort' hebben om in de Europese interne markt te opereren.

De afspraken die al wel gemaakt zijn, voorzien erin dat beide zijden onafhankelijk van elkaar besluiten of de regels goed genoeg aansluiten. In dat geval kan er worden gekozen voor zogenoemde equivalentie-maatregelen. Dat houdt in dat de EU of het Verenigd Koninkrijk dan kan besluiten om de financiële sector van de ander als gelijkwaardig te zien en volledige toegang te geven tot de eigen markt.

Het Verenigd Koninkrijk heeft al aangegeven dat te willen doen, maar de Europese Commissie heeft die stap nog niet gezet. Die beslissingen vallen buiten de afspraken in het kader van het nu bereikte handelsakkoord.

Reactie werkgeversorganisaties

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat er eindelijk een akkoord is na het lange onderhandelen. Maar ze waarschuwen er wel voor dat de gevolgen van de brexit vanaf januari direct voelbaar zijn voor ondernemers. De exacte inhoud en omvang van de deal moeten nog nader bestudeerd worden.

Om voor een gelijk speelveld te zorgen, gelden er straks strengere eisen dan bij andere vrijhandelsakkoorden van de EU. Een belangrijke vereiste, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland. "Toch moeten we ons niet rijk rekenen. Scheiden doet lijden. Zo is het voor de visserij een hard gelag dat zij hebben moeten inleveren, al waren de gevolgen van een no-deal nog vele malen groter geweest. Hoe dan ook: vanaf 1 januari zal handel met het Verenigd Koninkrijk een stuk moeilijker worden, met extra kosten aan de grens. De werkelijke kosten van de brexit zullen volgend jaar duidelijk worden."

De organisaties gebruiken de komende dagen om de precieze effecten van het akkoord te bestuderen en staan in nauw contact met hun leden om de situatie te bespreken. "Het Verenigd Koninkrijk blijft ook na de brexit een zeer belangrijke handelspartner voor Nederland. VNO-NCW en MKB-Nederland zullen daarom vanaf dag één aan de slag gaan om ondernemers zo goed mogelijk voor te bereiden op de nieuwe situatie."

Bron: ANP

Gerelateerd

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.