Nieuws 30 maart 2020

Deloitte keurde jaarrekeningen Welsec terecht goed

Deloitte heeft als controlerend accountant van schilders- en classificeringsbedrijf Welsec terecht geen voorzieningen in de jaarrekeningen laten opnemen wegens een schadeclaim van de overheid. Dat zegt het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Lex van Almelo

Twee jaar geleden zei de Rechtbank Noord-Nederland nog dat Deloitte onrechtmatig had gehandeld door de jaarrekeningen zonder voorziening goed te keuren. Het Gerechtshof komt tot een ander oordeel, omdat de mate van aansprakelijkheid in de boekjaren 2005-2007 onduidelijk was. Voor de boekjaren 2008 en 2009 was de slaagkans van de claim wel duidelijk genoeg om een voorziening te moeten treffen, zeiden drie gerechtelijk deskundigen in een rapport. Deloitte kende dat rapport echter niet, omdat Welsec het niet had gegeven.

Niet aansprakelijk

De inzet van de zaak is een claim van de Staat. Die stelt het Friese bedrijf aansprakelijk voor de vervuiling van het slib met zware metalen en PAK's in de Zwaaikom, een deel van de haven van Harlingen. De schoonmaakkosten zouden tussen de 2,6 en 3 miljoen euro bedragen. De eigenaar van het bedrijf, Harlingen Holding Industries (HHI), vecht al jaren over de claim. Daarbij gaat het onder andere over de vraag of Welsec/HHI überhaupt aansprakelijk is en zo ja in welke mate.

Voor Deloitte als controlerend accountant was het de vraag of Welsec/HHI een voorziening in de jaarrekening moest opnemen voor de claim. Omdat de omvang en slaagkans van de claim niet voldoende duidelijk was, vond Deloitte dat niet nodig. De accountant ging er daarom ook mee akkoord dat het bestuur van het bedrijf van 2005 tot en met 2009 in totaal bijna 1,9 miljoen euro aan dividend uitkeerde.

Nadat Welsec zijn eigen faillissement had aangevraagd, dienden de curatoren een claim in tegen onder andere Deloitte. In 2017 zei de Rechtbank Noord-Nederland hierover dat Deloitte onrechtmatig heeft gehandeld door goedkeurende verklaringen te verstrekken bij de jaarrekeningen. Het kantoor hoeft echter niet de schade te vergoeden, omdat de goedkeurende verklaringen niet de oorzaak van de schade zijn.

Advocatenbrief

In hoger beroep gaat het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden per boekjaar na of een voorziening voor de claim noodzakelijk was en of de accountant had moeten protesteren tegen de dividenduitkeringen. Op grond van een andere waardering van de feiten komt het hof tot de conclusie dat Deloitte de goede afwegingen heeft gemaakt.

2005

In november 2005 veroordeelt de rechtbank Welsec tot betaling van bijna 1,3 miljoen euro aan de Staat. Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad, wat betekent dat de Staat het bedrag meteen kan opeisen – ook al zou Welsec in hoger beroep gaan. Volgens het gerechtshof moet de accountant in dat geval een voorziening overwegen. Maar die “ligt niet zonder meer in de rede”. Op het moment van de controle staat namelijk nog niet vast dat het vonnis daadwerkelijk tot schade zal leiden en dat die schade voldoende kwantificeerbaar is.

Toen het bestuur de jaarrekening 2005 opstelde en Deloitte die controleerde, was het vonnis van de rechtbank namelijk al bijna een jaar oud. De Staat had toen nog steeds geen executiemaatregelen getroffen en Welsec had hoger beroep ingesteld. Vanwege een deskundigenrapport dat in deze zaak is uitgebracht, is het bestuur ervan overtuigd dat het vonnis in hoger beroep zal sneuvelen.

2006

Bij de controle van de jaarrekening 2006 is de situatie ongewijzigd. Het enige verschil is dat in een lawyer’s letter staat dat de uitkomst niet gemakkelijk is te voorspellen. Wel wordt verwacht dat een eventuele veroordeling lager zal uitvallen.

2007

In november 2007 zegt het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat andere deskundigen de oorzaak van de verontreiniging en de (omvang van de) aansprakelijkheid van Welsec nader moeten onderzoeken. Deloitte krijgt dit te horen via een lawyer’s letter met een afschrift van het arrest. Het is dan duidelijk dat het vonnis van de rechtbank inderdaad zal sneuvelen, maar ook dat Welsec nog steeds aansprakelijk wordt gehouden voor een deel van de schade. Hoeveel staat echter nog niet vast.

Volgens het gerechtshof kon Deloitte dus akkoord gaan met de inschatting van het bestuur van Welsec om in de jaren 2005, 2006 en 2007 geen voorziening op te nemen. Deloitte hoefde niet zelf onderzoek te doen naar de kans van slagen van het hoger beroep of de redenen van de Staat om het vonnis (nog) niet te executeren. Omdat het bedrag van de veroordeling werd genoemd in de toelichting op de balans werd het vereiste inzicht gegeven en kon Deloitte een goedkeurende verklaring verstrekken.

2008 en 2009

In het definitieve deskundigenrapport van medio 2009 wordt Welsec aangewezen als de veroorzaker van de vervuiling. Vanaf dat moment moet Welsec ernstig rekening houden met een veroordeling in hoger beroep, omdat het hof de deskundigen tenslotte zelf heeft benoemd. Het bestuur moet daarom in de jaarrekening over 2008 of 2009 een voorziening opnemen voor de vordering van de Staat. Maar omdat Deloitte niet op de hoogte is van dit rapport is de goedkeuring niet onjuist. Ook kan het Deloitte niet worden verweten dat het kantoor het bestuur niet heeft geadviseerd een voorziening te vormen.

Afromen

Deloitte hoefde ook niet te waarschuwen voor de dividenduitkeringen. HHI en de bestuurders konden eenvoudig vaststellen dat er geen middelen overbleven om de schadevergoeding te betalen als Welsec zou worden veroordeeld, omdat het volledige resultaat van Welsec werd afgeroomd. Al met al heeft Deloitte in overeenstemming gehandeld met de regels en gedaan wat maatschappelijk gezien van een accountant kan worden verlangd.

Lees hier meer over de advocatenbrief.