Nieuws 13 april 2021

AFM Jaarverslag 2020: 'Blijvende aandacht nodig voor kwaliteitsgerichte cultuur'

Om de kwaliteit van wettelijke controles duurzaam van hoge kwaliteit te laten zijn, is blijvende aandacht nodig voor een kwaliteitsgerichte cultuur bij accountantsorganisaties.

Dat schrijft de AFM in het Jaarverslag 2020 dat op 13 april is gepubliceerd. Naast ontwikkelingen in de accountancysector blikt de AFM terug op een jaar waarin de langverwachte brexit een feit werd, het nieuwe pensioenstelsel meer vorm kreeg en de aandelenmarkt vanwege de coronapandemie volatiele tijden beleefde.

Accountantsorganisaties hebben volgens de AFM "belangrijke stappen" gezet en de toezichthouder ziet graag dat die stappen nog beter verankerd worden voor de lange termijn. De AFM benadrukt dat de big four op "de goede weg" zijn in het realiseren van een kwaliteitsgerichte cultuur en het sturen op continue kwaliteitsverbetering en signaleert dat de besturen "goed voorbeeldgedrag" vertonen. In het verslagjaar werden door de AFM wel twee klachten tegen accountants ingediend bij de Accountantskamer. 

Auditcommissies

De toezichthouder heeft in 2020 ook onderzoek gedaan naar hoe de rol van auditcommissies versterkt kan worden. In vergelijking met eerder onderzoek in 2015 blijkt dat auditcommissies tegenwoordig nog meer hun eindverantwoordelijkheid nemen en dat er ook inmiddels voldoende kennis aanwezig is om de selectie en monitoring goed uit te voeren. De AFM ziet nog wel ruimte voor verbetering ten aanzien van het monitoren van de onafhankelijkheid van de accountant(sorganisatie) en de opvolging van aanbevelingen van de accountant aan de onderneming.

Ook de transparantie naar aandeelhouders vraagt aandacht. Zo werd aan aandeelhouders - bij alle onderzochte ondernemingen - alleen de naam van de voorgestelde accountantsorganisatie voorgelegd. Aan aandeelhouders moeten echter minimaal twee opties worden voorgelegd, met een onderbouwde voorkeur voor een van hen.

Pandemie

De AFM doet ook onderzoek naar de gevolgen van de coronacrisis in verslaggeving. De toezichthouder wijst erop dat toelichtingen over het effect van de pandemie bij de halfjaarlijkse financiële verslaggeving zeer belangrijk en relevant is voor beleggers. "Daarbij gaat het niet alleen om financiële effecten van de crisis, maar ook om niet-financiële aspecten die daarmee samenhangen, zoals het werknemersperspectief en het businessmodel. Ook moeten zij kunnen zien wat ondernemingen doen om negatieve gevolgen van de crisis te beperken", aldus de AFM.

Toezicht niet-oob-kantoren

De toezichthouder gaat ook nog in op de voorbereidingen voor de uitvoering van het toezicht op circa 265 niet-oob-accountantsorganisaties, dat van de NBA en de SRA naar de AFM verschuift vanaf 1 januari 2022. De AFM zegt "een complex verandertraject" te moeten doorlopen en gaat in 2021 experimenteren met nieuwe methodologie.

Internationale activiteiten

De AFM noemt ook nog de taskforce die zij vanuit het International Forum of Independent Audit Regulators (IFIAR) leidt om de internationale ontwikkelingen in de accountancysector te inventariseren. Die taskforce kijkt onder meer naar ontwikkelingen in, en de impact van, de concentratie en concurrentie in de sector, het businessmodel (controle en advies) en de wijze waarop de accountant wordt benoemd. "Dit rapport draagt bij aan de discussie over de kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector en welke prikkels een belemmering vormen voor een duurzame borging van hoge kwaliteit van wettelijke controles. Bij een internationaal georganiseerde sector als de accountancy is het van fundamenteel belang internationaal kennis en ervaringen uit te wisselen", aldus de toezichthouder.

Duurzaamheid is ook een belangrijk thema op internationaal gebied, vooral het belang van niet-financiële informatie in verslaggeving en de betrouwbaarheid van die informatie. De AFM heeft ook steun uitgesproken voor de oprichting van een ‘standardsetter’ voor niet-financiële verslaggeving en beschouwt dat als een belangrijke stap om te komen tot internationale standaarden voor niet-financiële verslaggeving.

• AFM Jaarverslag 2020