Nieuws 19 mei 2022

'Familiebedrijven presteren beter door informeel management'

Door de inzet van informele managementtechnieken presteren familiebedrijven in termen van financiële performance, productiviteit en innovatie significant beter.

Dit blijkt uit het onderzoek Ongekend Vermogen, onderzoek naar (in)formele managementpraktijken van familiebedrijven door Erasmus Centre for Family Business (ECFB), BDO Accountants & Adviseurs en Rabobank.

"Met deze niet-vastgelegde gewoonten en gedragsregels, waarbij managers ook besluiten nemen vanuit intuïtie en ervaring, pakken familiebedrijven de voorsprong op vergelijkbare niet-familiebedrijven. Tegelijkertijd kan het beeld dat familiebedrijven minder professioneel geleid worden en minder gebruikmaken van formele managementpraktijken de prullenbak in: uit onderzoek blijkt op dat vlak namelijk geen verschil te zijn tussen familiebedrijven en niet-familiebedrijven", aldus de onderzoekers.

Voor de studie analyseerde het ECFB, onder leiding van prof. dr. Pursey Heugens, gegevens van 835 Nederlandse ondernemingen: 539 familiebedrijven en 296 niet-familiebedrijven. De steekproef is op basis van bedrijfsgrootte, -leeftijd en sectoren volgens de onderzoekers een afspiegeling van het Nederlandse bedrijfsleven.

Dat familiebedrijven het op lange termijn financieel beter doen dan niet-familiebedrijven onderschrijft ook dit onderzoek. Vaak wordt dit voordeel toegeschreven aan het feit dat familiebedrijven worden geleid door 'geduldige rentmeesters', die in generaties denken in plaats van kwartalen.

Effectieve mix

Toch worden niet-familiebedrijven net zo goed geleid door ervaren bestuurders die weten hoe je doelen stelt, bijstuurt en behaalt, zeggen de onderzoekers. Heugens: "De succesformule van familiebedrijven zit in een effectieve mix van formele en informele managementpraktijken. De superbooster van familiebedrijven wordt bepaald door factoren die niet zijn uitgeschreven, die je niet leert in een opleiding en niet tot drie decimalen achter de komma kunt meten. En ze zijn vaak zó nauw verbonden met familiemanagement, dat ze overkomen als persoonlijke gewoonten."

Informele managementpraktijken omvatten niet-vastgelegde en ongecodificeerde gewoonten en gedragsregels, die managementbeslissingen en -processen een intuïtieve en ervaringsbasis geven. Daarbij worden doelen gekozen die passen bij de identiteit van de familie en onderneming en onder andere gekoppeld zijn aan het behoud van werknemers.

Mirelle Pennings, Directeur Commercial Banking bij Rabobank: "Dit onderzoek toont aan dat informele managementpraktijken lang niet zo ongrijpbaar zijn als het misschien lijkt; ze zijn zelfs heel goed te meten. Sterker nog, familiebedrijven die daarmee gericht aan de slag gaan, hebben goud in handen."

Externe directeur doet voordelen teniet

Het onderzoek wijst ook uit dat familiebedrijven op vijf van de tien onderzochte beleidsterreinen significant beter scoren dan niet-familiebedrijven, te weten duurzaamheid, MVO, aandeelhoudersrelaties, investeringstermijn en beslissingsstijl.

Een andere opmerkelijke conclusie uit het onderzoek is dat innovatie en productiviteit – belangrijke aanjagers van financiële prestaties – nauwelijks beïnvloed worden door formele managementtechnieken. "Ze hebben wel enige impact op de innovatiekracht, maar niet op de productiviteit. En hoewel formele managementpraktijken zeker nodig zijn als legitimiteit in relatie tot 'good governance' en compliance, dragen ze minder bij aan de bedrijfsresultaten dan informele managementpraktijken", aldus de onderzoekers.

Verder blijkt het aanstellen van een externe directeur funest te zijn voor de 'voordelen' van een familiebedrijf. "Met de komst van een externe directeur schuiven familieleden vaak door naar de rol van toezichthouder. Vanaf dat moment is er meer focus op formele managementpraktijken. Op de lange termijn betekent dit dat het 'voordeel' van het familiebedrijf ten opzichte van het niet-familiebedrijf afneemt."

• Familiebedrijvenonderzoek 2022