Beeldend taalgebruik in Ahold-zaak
Op 29 oktober jongstleden sprak advocaat-generaal (AG) Greve zijn requisitoir uit in de zaak tegen de Ahold-verdachten Van der Hoeven, Meurs, Andrea en Fahlin. Een niet alleen voor juristen lezenswaardig requisitoir, accountants kunnen er ook wat van leren.
Ik ga er nu niet inhoudelijk op in. Het bespreken van de zaak tegen deze verdachten kan ook wachten totdat de rechter heeft gesproken.
Waarom dan toch aandacht voor dit requisitoir? Omdat de AG mooie taal bezigde. Beeldend. Zo hield hij het Amsterdamse Hof voor dat de Haagse wetgever zich duidelijk had uitgelaten over consolidatiekwesties en het jaarrekeningenrecht. Maar voegde hij eraan toe: 'Haagse armen reiken niet altijd tot in Amsterdam.'
De verdachten hebben gesteld dat de aandeelhouders geen reden hadden om in paniek te raken toen de consolidatiekwestie met de sideletters aan het licht kwam. De nettowinst werd immers niet door de gehanteerde consolidatiemethode beïnvloed. De AG stelt echter dat dit lijkt op het verweer 'van de man die in een vol stadion voor paniek zorgt, waarop mensen in blinde paniek elkaar bij de uitgang verdrukken, en daarna ter verdediging stelt dat de mensen geen reden hadden om te vluchten want hij schoot met losse flodders'.
En over een rapport van McKinsey: 'De AG adviseert het Hof om het rapport van McKinsey op een stapeltje onder het hoofdkussen te leggen. Het stapeltje zal aan het einde van de dag ongeveer vijf documenten omvatten. Deze vijf documenten zullen de parels vormen waarvan uw Hof aan het einde van de zaak een schitterend collier kan rijgen.'
En over de poging van advocaat Van Liere om van de zaak nog iets te maken: 'Een Amsterdams jurist heeft eens gezegd dat je van een tafel misschien wel een krukje, maar zeker geen olifant kan maken. Mr. Van Liere kan van de brandbrief D143 van Deloitte geen olifant maken, maar de AG vermoedt dat hij dat bij pleidooi nog wel gaat proberen.'
Hij sprak met enig respect over de formulering van de in casu gewraakte sideletters: 'De AG wil niet verhullen dat de AG op het moment dat hij voor het eerst de control- en sideletters aanschouwde werd getroffen door hun juridische schoonheid. Getroffen maar nog niet verblind.'
Bepaald woordgebruik in de sideletters typeert hij als 'geniaal' en met betrekking tot de wijzigingen in de conceptteksten ervan: 'Het OM concludeert echter dat de wijzigingen in de tekst van het concept niet door toeval, door een virus of door een ander van buiten komend onheil zijn ontstaan. Hier is menselijk typewerk, Meurs typewerk aan te pas gekomen. Menselijk typewerk dat met dodelijke precisie de strekking van de sideletter, karakter voor karakter, deed wijzigen.'
De AG typeert het welgekozen taalgebruik van verdachte Meurs als 'intellectuele sabotage'. En over het gebrekkige geheugen van verdachte Meurs: 'Hij heeft ook geen herinnering aan gesprekken met Fahlin en Hagen over de controlletter. Niet een echt krachtige ontkenning en misschien wel het open houden van een vluchtroute als ze wel boven water komen. Zulke dingen herinner je je wel.'
Daarnaast is de AG ingegaan op het zogeheten KPN-arrest van de Hoge Raad. Kern daarvan is dat de ondernemingsleiding beleidsruimte toe komt met betrekking tot de te maken verslaggevingskeuzes. De AG daarover: 'Het is niet zo dat de Hoge Raad met het KPN-arrest heeft beoogd een sjoemel-ruimte voor bedrijfsbesturen te scheppen.'
Of in rapportcijfers: 'De juridische geur van het KPN-arrest is, maar mag niet zijn, een 6- is voldoende, u heeft 4 punten sjoemelruimte.'
Ook leuk: 'Soms is de waarheid niet fraai, maar dat betekent niet dat je de waarheid niet in een jaarrekening behoeft te vermelden.'
Over de verhouding tussen Ahold en de accountant was de AG 'functioneel verbaasd'. Ook wijst hij het Hof op de eensluidende mening van de geraadpleegde deskundigen die 'een cordon sanitaire vormen rondom de oordeelsvorming van uw Hof en zo uw Hof behoeden voor de verleiding van de door verdachten ingehuurde Sirenen die het schip van uw Hof onverbiddelijk op de rotsen der cassatie willen laten vastlopen. Met zoveel gezaghebbende en verlichte bakens moet uw Hof echter koers kunnen houden'.
Maar het is gedurende het strafproces niet alleen de AG die zich van fraaie termen bedient. Verdachte Meurs kan er ook wat van: 'Het materialiteitspercentage wisselt voortdurend door valutaschommelingen en dergelijke. Het leidt volgens Meurs tot ruitenwisser-accounting.'