Goede raad
Begin deze week vroeg een redacteur van Het Financieele Dagblad me om een korte bijdrage (250 woorden) te leveren aan de rubriek 'Goede raad'. In deze rubriek komt een dilemma aan de orde waarop een drietal personen reageert.
Dit keer was het dilemma: ‘Bedrijven lijden regelmatig grote schade door misbruik en fraude van eigen werknemers. Hoe bouw je procedures die de risico's tot een minimum beperken en tegelijkertijd de zaken werkbaar houden?'
Ik gaf als reactie de volgende goede (?) raad:
"Je moet als bedrijfsleiding doen wat van je wordt verwacht en geëist. Door bijvoorbeeld aandeelhouders, werknemers en toezichthouders. Je ontkomt dus niet aan een dik, intern boekwerk over risicomanagement. En aan een ernstig debat over Corporate Governance-structuren. Met interne controlemaatregelen scoor je altijd goed. Stel een compliance officer aan en je kan niet meer stuk.
Klink ik cynisch? Ondermijn ik het gezag van vorenstaande maatregelen? Dat is niet mijn bedoeling. Ik neem die maatregelen serieus, ik doceer en onderzoek de thematiek. Maar nog serieuzer ben ik over het stellen van kritische vragen, verantwoordelijkheid nemen en het gebruik van gezond verstand. Enkele voorbeelden.
Kritische vragen stellen: De geur van fraude dampt op uit het rapport van de due diligence die AHOLD bij US Food Service liet uitvoeren. Maar geen executive bij AHOLD die het rook. Het concern moest immers groeien.
Verantwoordelijkheid nemen: Meerdere boekhoudschandalen laten zien dat kwestieuze zaken door in- en externe controleurs, veelal accountants, waren gespot. Maar de rug werd onvoldoende gerecht. Typisch 'hypotheekgedrag'.
Gezond verstand: De recente Franse bankfraude toont dat een medewerker die bekend was met belangrijke controlemaatregelen, uitvoerende taken kreeg waarop deze maatregelen zagen. Kan het dommer?
Mijn goede raad? Organiseer kritisch vermogen binnen je organisatie. Niet alleen intelligente, gediplomeerde jongens en meisjes aannemen, maar ook dwarsdenkers. Onafhankelijken, die niet geven om geld, macht en status. Geef ze vrijheid. Laat ze een ontdekkingsreis maken door je organisatie. Neem hun observaties serieus. Net als die van de risk manager, de intern accountant, de corporate governance-specialist en de compliance officer."