Opinie

Openheid over juridische procedures

De Financial Accounting Standards Board (FASB) heeft in de Verenigde Staten het voorstel (disclosure of certain loss contingencies - an amendment of FASB Statements no 5 and 141 R) gedaan bedrijven te verplichten meer informatie te verstrekken over lopende rechtszaken. Het zal geen verbazing wekken dat het voorstel bij het bedrijfsleven, inclusief de accountantskantoren, niet goed is gevallen.

Bij mij echter wel, althans de hoofdlijn: meer openheid over juridische procedures. Ik stoor me altijd mateloos aan de standaardreactie die veel bedrijven geven nadat ze zijn geconfronteerd met een claim door derden. Of diezelfde reactie naar aanleiding van bijvoorbeeld een vanuit de overheid opgestart strafrechtelijk onderzoek of een onderzoek naar kartelvorming.

Die standaardreactie komt er op neer dat de betrokken onderneming 'de uitkomsten van de procedure met vertrouwen tegemoet ziet'. Juist als dat vertrouwen er is, zie ik geen bezwaar transparantie te betrachten.

Wat is erop tegen de lezer van een jaarverslag meer inzicht te geven in de risico's die gemoeid zijn met juridische procedures?

Het zou volgens de tegenstanders leiden tot het openbaar maken van gevoelige informatie. Het zou koren op de molen zijn van advocaten die claims willen indienen. Het zou leiden tot onbetrouwbare informatieverstrekking, en dus tot onzekerheid in plaats van transparantie, omdat de uitkomsten van juridische procedures onvoorspelbaar zijn.

Het zijn argumenten waar ook een andere kant aan zit. Het duiden van een hoofdlijn van een procedure alsmede het duiden van de daarmee gepaard gaande risico's - bijvoorbeeld de maximale boete die kan worden opgelegd - geeft al meer duidelijkheid dan de genoemde standaardreactie. Uiteraard hoeft niet het volledige procesdossier te worden overlegd.

Advocaten die willen procederen doen dat toch wel; laten we nut en waarde van het jaarverslag in deze vooral niet overschatten.

Onzekerheid over de uitkomsten van procedures? Ja! Daarom spreek ik over inzicht in risico's en niet over het exact duiden van de schade.

Het Amerikaanse voorstel heeft in totaal ruim tweehonderd reacties opgeleverd. Overwegend afwijzend. Dat is jammer. Het zou bijvoorbeeld ondernemers die de mond vol hebben over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) sieren vrijwillig inzage te geven in juridische procedures. Is het immers niet ‘maatschappelijk verantwoord' de belanghebbenden bij een organisatie adequaat in te lichten over de risico's die zij lopen ten aanzien van die organisatie?

Enkele dagen geleden sprak collega Henk Langendijk eveneens zijn sympathie uit voor het voorstel Amerikaanse bedrijven te verplichten uitgebreider te rapporteren over claims. 'In Nederland vind ik deze regel minder van toepassing omdat claims hier niet zo talrijk zijn en ook niet zo hoog als in de VS. (...) Maar in de VS is een andere cultuur. Daar worden claims veel vaker toegewezen en ze zijn ook veel hoger. De risico's van claims zijn er dus veel groter dan in Nederland.'

Terecht constateert Langendijk verschillen tussen de Amerikaanse en de Nederlandse claimcultuur. Maar indien onder claims ook de diverse acties vanuit overheidszijde worden gevat - hetgeen ik voorsta: meer openheid over alle juridische procedures - acht ik die verschillen minder relevant. Kijk bijvoorbeeld naar de hoge boetes die in het verleden door de kartelautoriteiten in Nederland en Brussel aan diverse Nederlandse ondernemingen zijn opgelegd.

Kortom: van mij mag er in deze ook in de Nederlandse context meer openheid worden betracht. De 'hele fanfare in de rapporteringen' die Langendijk dan verwacht, zie ik graag aan ons voorbij trekken. Dat smaakt me al gauw beter dan de obligate standaardreacties waar we in de praktijk niets aan hebben.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.