Voorspelbare reacties
In tijden van economische onzekerheid is het wel fijn als sommige zaken gewoon héél voorspelbaar blijven. Bijvoorbeeld, dat als er discussie ontstaat over de vraag of kantoren zich aan de regels houden, de voorzitter van het NIVRA, geheel vanzelfsprekend, zal benadrukken dat hij enerzijds niet kan bevestigen dat er een probleem is, maar anderzijds dat het natuurlijk wel de bedoeling is dat alle accountants zich aan de regels houden.
Jan Helderman doet wat van hem verwacht wordt. En niet om te sneren: ik denk dat hij precies zegt wat hij moet zeggen. Het NIVRA zit tegenwoordig helaas in de positie dat ze maar beperkt wéét hoe kantoren zich gedragen, en dat ze maar uiterst beperkt mogelijkheden heeft daar iets aan te doen.
Ook voorspelbaar is de reactie van het SRA. Het SRA zit in de positie dat ze enerzijds, ook namens de AFM, toezicht moet houden, en dat ze anderzijds een kwaliteitskeurmerk wil zijn voor haar leden. Deze wat vreemde dubbele pet kan nergens anders toe leiden, dan dat de SRA ofwel ZELF als eerste moet roepen dat er een probleem is met haar leden, ofwel moet ontkennen dat er een probleem is.
En ontkennen heeft, vanwege het keurmerk dat de SRA wil zijn, veruit de voorkeur. En dus doet ook de SRA braaf wat van haar verwacht mag worden.
Welke reactie mogen we van de AFM verwachten? Geen enkele natuurlijk. Als de AFM bevestigt dat er een probleem is, is de tegenvraag: waarom doen jullie dan niks? Als de AFM bevestigt dat er een probleem is, roept ze twee nieuwe problemen op voor zichzelf:
- Hoe kan de AFM geloofwaardig stellen dat er een probleem is, slechts enkele maanden nadat de vergunningen verleend zijn? Heeft ze al onderzoek gedaan dan?
- En als de AFM het verhaal van Wietsma bevestigt, dan bevestigt men óók de impliciete harde kritiek op de AFM zelf.
Kortom, de AFM houdt, heel wijs, haar kaken op elkaar. Ze is geen organisatie die losse flodders produceert, en commentaar leveren op markten is niet haar taak.
Hoe voorspelbaar is Jan Wietsma eigenlijk? Nou, vrij voorspelbaar. Om te beginnen dekt hij zich wijselijk in met formuleringen als "lijkt weer te vervallen" en "Wellicht vindt u dat ik overdrijf. Dat mag."
Jan Wietsma is geen academicus die uitspraken doet met een grondige onderzoeksbasis, maar een man uit de praktijk die inmiddels een uitstekend podium heeft opgebouwd om zijn meningen en waarnemingen te ventileren. Hij realiseert zich dat zo te lezen heel goed.
Maar inhoudelijk? Ja, voor wie de markt kent waar Jan Wietsma en zijn collega's van Full Finance opereren, was er ook inhoudelijks niets nieuws aan de hand. Ik spreek de collega's van Full Finance zo nu en dan, ik spreek ook andere (compliance) adviseurs en externe compliance officers regelmatig, en ik zie ook bij de kantoren waar ik zelf als adviseur of als compliance officer kom wel zaken terug die Jan Wietsma noemt.
Toch heb ik wel vraagtekens bij de uitspraken van Jan Wietsma. Ik herken bij mijn eigen klanten - en ik herken van andere compliance adviseurs en externe compliance officers - dat accountantskantoren inderdaad niet enorm gehaast zijn met de Wwft.
Ik herken ook de frustratie over de aanpak van de AFM, en ik herken ook dat men, nu de vergunning binnen is, weer de eerste aandacht bij het werk legt.
Maar dat laatste is ook de bedoeling van de Wta. Compliance moet dienstbaar zijn aan het werk, niet andersom.
Dat Jan Wietsma de uitspraken hoort die hij in zijn artikel noemt, verrast me nogal. Ik heb ze niet gehoord. Ik zie dat kantoren proberen een goed evenwicht te vinden tussen compliance en klant, en dat stappen die wat al te enthousiast zijn gezet ten behoeve van de vergunning opnieuw worden overwogen.
Maar dat is alleen maar gezond, en past bij de eisen van de Wta. Een kantoor moet periodiek zijn kwaliteitssysteem opnieuw beoordelen!