Financiële decadentie
Het oude financiële systeem ligt op sterven. Het bestaande financiële toezicht ligt aan het infuus. Onschuldige toeschouwers van al dit smakeloze vertoon - burgers die vertrouwen hadden in financiële producten, in hun pensioenopbouw, in de banken en verzekeraars, in de overheid en de aangestelde toezichthouders, in hun tussenpersonen en in de accountants die wettelijk een plicht hebben jegens het maatschappelijk verkeer - zijn verbijsterd.
Verbijsterd door de snelheid van ontwikkelingen. Verbijsterd door consequenties die we nog maar nauwelijks kunnen overzien. Verbijsterd door arrogantie van verantwoordelijken. Verbijsterd door de brutaliteit van bestuurders die gewoon doorgaan met rondstrooien van bonussen.
Ik zag een foto van demonstranten op Wall Street met een spandoek met daarop 'Jump, Fuckers!'. Volkswoede als in lang vervlogen dagen van opstand en andersoortige woelingen, die zich richt op onmatige, zelfingenomen en autistische financiële bestuurders, onmachtige politici en alom de handen in onschuld wassende toezichthouders.
De Italiaanse politiek theoreticus Antonio Gramsci (1891-1937) schreef: 'The old is dying and the new cannot be born. In this interregnum there arises a great diversity of morbid symptoms.'
Het is nu precies zo'n soort van interregnum waarin zich morbide symptomen manifesteren. Bijna niemand neemt verantwoordelijkheid op zich, een schaamteloos zwartepietenspel wordt gespeeld door hoofdrolspelers die het niet hebben gezien, wel hebben gezien maar te laat, wel hebben gezien maar niet hebben gehandeld, of wel hebben gezien maar de verantwoordelijkheid hebben doorgeschoven naar de eerste de beste beschikbare zondebok die in het vizier kwam.
Een begin van een soort van excuus wordt gemompeld door een bankier en de anderen kijken schielijk om zich heen of ze dat ook moeten doen. De afweging wordt ingegeven door het effect op de markt. Hun ego. Maar niet vanuit een innerlijk fatsoen.
Het nieuwe financiële systeem - de bank die terugkeert naar bankieren, de accountant die zijn maatschappelijke plicht doet en de toezichthouder die daadwerkelijk toezicht houdt in plaats van visiedocumenten te publiceren, congressen over toezicht te houden en intern te vergaderen over toezicht - kan nog niet worden geboren vanwege deze morbide symptomen.
In de huidige tussenperiode woekert financiële decadentie volop door. 'Is er wat aan de hand dan?' Reclames op radio en televisie voor leningen zijn aan de orde van de dag, van mijn creditcardmaatschappij krijg ik aanbiedingen voor uitstel van betalingen.
En langs andere zijde krijg ik verzoeken of ik wil deelnemen aan opleidingen/trainingen over leiderschap, horizontaal toezicht, risicoanalyses en compliance. Alsof deze laatste takken van sport niet in belangrijke mate overbodig blijken te zijn geweest om ook maar bij benadering de kredietcrisis te voorspelen, dan wel deels voorkomen.
Een goedkoop argument? Ja, en neen.
Ja, omdat je zou kunnen zeggen dat deze takken van gehandicapte sport nu een doorontwikkeling ondergaan en we daar toch bij mee moet zijn. Ook jij Hoogenboom, met je altijd weinig constructieve, bijna zurige, bijdragen!
Neen, omdat als je door de folders en andere marketingopsmuk bladert, het nog steeds gaat over SOx, verantwoordelijkheid, vertrouwen versus wantrouwen, en technisch jargon zoals fair value, transparantieverslagen en onafhankelijkheid. Grote verhalen met weinig betekenis. Goedlopende zinnen, zonder tastbare inhoud.
George Orwell schreef in 1946: 'Our civilization is decadent, and our language - so the argument run - must inevitably share in the general collapse' (in: Politics and the English Language).
Door het voortdurende gebruik van algemeen, abstract en voor allerlei uitleg vatbaar jargon, in combinatie met het gewoon doorgaan van bonussenuitkeringen, aanbieden van aanlokkelijke financiële producten en praten over toezicht, risicoanalyses en compliance alsof er niets is gebeurd, heeft deze tussenperiode iets decadents.