Nogmaals de foute belastingadviseur
Vorige week deed ik al verslag van het boeiende van het bloggen. Altijd op zoek naar nieuws en iets om over te schrijven. Soms denk je, en hoop je, dat je een mooi onderwerp hebt gevonden dat meer mensen boeit. Dat discussie uitlokt. Wetenschap is immers debat.
Voor mij is het onvoorspelbaar waar de lezers op gaan reageren. In eerste instantie hield ik bijvoorbeeld geen rekening met een discussie over kaasmeisjes. Een misvatting: sex sells. Daarentegen had ik wel reacties verwacht op mijn recente blog over het internationale business model van de grote kantoren. Het mocht helaas (nog) niet zo zijn.
En dan mijn laatste blog. Onschuldig dacht ik. Gewoon leuk om eens zo'n transcript te laten zien van een afgetapt telefoongesprek. Even een tussendoortje, ter illustratie, ja zelfs een beetje ter vermaak. Hoe gemakkelijk kan een, in mijn ogen onhandige en domme, belastingadviseur zo op zijn eigen woorden - ik lees het transcript als een bekentenis - gevangen worden?
Niks onschuldigs. Een heftige discussie tussen Johan Visser en Arnout van Kempen. Twee anonieme reacties van 'Tax planning' en 'Anoniem'. Jammer dat deze personen niet de moed hebben zich onder eigen naam bekend te maken.
Enfin, ter zake. Zoals in een reactie op de eerdere blog is aangegeven is het arrest van het Hof Arnhem eenvoudig te vinden op http://www.rechtspraak.nl/, onder LJN BH 5081. Ik haal nog drie punten uit het arrest aan.
Ten eerste een passage uit de verklaring van de belastingadviseur:
'Hoe dan ook, het privé-beleggingsverlies werd op deze wijze afgewenteld op [...] Beheer BV. (...) Het afwentelen van verliezen, op deze wijze zoals door mij omgeschreven, moet fiscaal als een niet-aftrekbaar verlies, worden beschouwd. Dat is niet gebeurd in de aangiften vennootschapsbelasting 2001 en 2002. Die aangiften zijn derhalve onjuist ingediend.'.
Ik lees in de laatste woorden op zijn minst een begin van erkenning van de verweten feiten. Ofwel: een bekentenis. Volledigheidshalve merk ik op dat de verdachte later in zijn verweer voor het Hof de onjuistheid in de aangiften - overigens ondersteund door opinies van deskundigen - weerspreekt en dan opeens in de gevolgde handelwijze een pleitbaar standpunt ziet. Gegeven de veroordeling volgt het Hof dat betoog niet - het komt mij voor: volstrekt terecht.
Ten tweede: de verklaring van de in het transcript genoemde ‘grootaandeelhouder'. Hij stelt blijkens het arrest naar aanleiding van de verklaring van verdachte waaruit ik zojuist heb geciteerd:
'Dit heeft allemaal plaatsgevonden. U moet weten dat ik bewust de privé-verliezen op de effectenportefeuille in 2001 en 2002 op de BV heb afgewenteld. (...) Ik wist wel dat ik een groot risico liep met het zakelijk verwerken van deze verliezen. Dus dat de inspecteur het er niet mee eens zou zijn, want de verliezen zijn ten slotte in privé geleden en kunnen niet zomaar zakelijk worden verwerkt. [verdachte] heeft mij gezegd dat het zakelijk nemen van het verlies fiscaal niet kon, maar dat we er mee weg zouden kunnen komen als we het op een bepaalde manier zouden doen. Dat was een stapsgewijze inbreng waarbij eerst de aandelen, obligaties en liquiditeiten zouden worden ingebracht en een jaar daarna of nog later, de negatieve optieposities. (...) De eerste stap, het inbrengen van die aandelen, is in 2003 gebeurd over het boekjaar 2001. (...) Ik wil overigens niet dat [verdachte] er alleen voor moet opdraaien. Hij heeft wel de constructie bedacht, maar ik heb er voor getekend. (...) (Verbalisanten: Zijn de aangiften vennootschapsbelasting gebruikt om de financiële schade wegens uw in privé geleden vermogensverliezen te beperken?) Ja (...).'
Ten derde: de strafmotivering van het Hof. Daarin staat onder meer:
'Verdachte heeft in zijn hoedanigheid van belastingadviseur, telkens tezamen en in vereniging met een belastingplichtige, aangiften voor vennootschapsbelasting en aangiften voor de inkomstenbelasting onjuist gedaan. De aangiften inkomstenbelasting waren onjuist omdat - kort gezegd - daarop België als woonplaats was ingevuld terwijl dat in werkelijkheid Nederland was. De aangiften vennootschapsbelasting waren onjuist omdat - kort gezegd - op ongeoorloofde wijze in privé geleden beleggingsverliezen op de bv werden afgewenteld. Verdachte heeft door aldus te handelen het vertrouwen geschaad dat door de maatschappij en in het bijzonder door de Belastingdienst in een belastingadviseur mag worden gesteld en de integriteit van zijn beroepsgroep in diskrediet gebracht. Dat rekent het hof verdachte aan.'
Wegens 'verzachtende omstandigheden' - onder meer: geen persoonlijk financieel voordeel, negatieve publiciteit, reputatieverlies en een ingediende tuchtklacht - volgt een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden en een taakstraf van 160 uur.
Bovenstaande nadere toelichting van mijn kant maakt het beeld completer. Lezing van het totale arrest werkt nog verhelderender. Maar maakt in ieder geval mijn oordeel ten aanzien van de handelwijze van deze belastingadviseur er niet positiever op.
Enkele reacties op mijn vorige blog maken mij zelfs ‘professioneel somber'. Eerder heb ik mijn twijfels geuit over het horizontaal toezicht dat de Belastingdienst voorstaat. Toezicht dat is gebaseerd op het stellen van vertrouwen in belastingplichtigen, maar met name ook in hun adviseurs.
Diegenen die achter de in de blogs gewraakte belastingadviseur gaan staan - en van de kwestie een technische kwestie maken, zonder veel waarde te hechten aan het in mijn ogen verwerpelijke advies de zaak te flessen en te rommelen met Tipp-ex - zou ik als Belastingdienst niet graag als adviseurs van belastingplichtigen tegenkomen.
Ethiek en vertrouwen is voor mij meer dan het voldoen aan de letterlijke betekenis van wet- en regelgeving. Dat laatste noem ik, in navolging van de Engelse sociologe Doreen McBarnet, creative compliance.
Het voldoen aan letter én geest van regelgeving duidt zij als ethical of responsible compliance. Meer daarover in het meinummer van 'de Accountant'.