Opinie 25 juni 2009

Het meest overbodige onderzoek ooit

Denkt u ook wel eens dat u droomt? Of, als enige, gek bent geworden? Ik had dat bij het lezen van het definitieve voorstel voor het al in april 2009 aangekondigde 'Parlementair onderzoek financieel stelsel'.

Dat onderzoek heeft tot doel uiteindelijk "een bijdrage te leveren aan het adequaat laten functioneren van het financiële stelsel in het algemeen en Nederland in het bijzonder". Het is waarschijnlijk het meest overbodige onderzoek uit de Nederlandse geschiedenis.

Vooral deel één van het onderzoek fascineert. Daarin worden "de oorzaken van de recente turbulente ontwikkelingen, structurele problemen en de daaraan gekoppelde reeds genomen maatregelen in het financiële stelsel in kaart gebracht".

Je zou zeggen dat dit in drie weken - we zijn in een milde bui - kan zijn afgerond, want het afgelopen jaar zijn over dat onderwerp naar schatting zeker 4687 boeken, artikelen, rapporten, nota's, papers, discussiestukken en andere studies gepubliceerd. Zowel academische, beleids- als populairdere publicaties.

Voor een ieder die het afgelopen jaar niet onder een steen heeft gebivakkeerd, zijn de oorzaken van de crisis inmiddels ruimschoots bekend. Een volstrekt overbodig onderzoek dus, dat zonder enige twijfel gaat resulteren in een combinatie van inmiddels zeer wijd openstaande deuren en een rituele dans rond 'the usual suspects', al dan niet uitgevoerd in polderkostuum.

Het wordt echter nog gekker als we lezen dat dit deel van het onderzoek - een combinatie van literatuurstudie en onder meer gesprekken met 'experts' - acht maanden in beslag zal nemen. U leest het goed: acht maanden!

Nog ridiculer zijn de kosten. Die bedragen voor dit eerste deel € 1.036.000. Jazeker: meer dan een miljoen euro! Zelden zijn open deuren zo duur betaald, uitgezonderd in de consultancysector natuurlijk, maar die windhandel heeft het sinds het uitbreken van de kredietcrisis dan ook erg moeilijk.

Na fase één volgt nog een tweede onderzoeksdeel. Dat zal zeven maanden in beslag nemen en gaat € 508.000 kosten, nog niet de helft van deel één dus. Kernvraag in dit tweede onderzoeksdeel: "Hoe adequaat zijn/waren de maatregelen die het kabinet heeft genomen, in ieder geval in termen van rechtmatigheid, effectiviteit en doelmatigheid?"

Kijk, dat klinkt al een stuk zinniger. En het past ook meer bij een parlementaire commissie. Maar wetend dat de resultaten daarvan pas in september 2010 kunnen worden gepresenteerd, is een schaterlach toch weer moeilijk te onderdrukken.

Of moeten we eigenlijk in snikken uitbarsten?