Blik in de glazen bol: geen verwachtingskloof maar legitimatiekloof
U weet dat NIVRA en NOvAA willen fuseren, dat dat vooralsnog allemaal uitermate succesvol verloopt en dat de minister zonder al te veel aanpassingen de WRA wil ombouwen naar een nieuwe wettelijke regeling.
Mijn inkijkje in de glazen bol: die nieuwe wettelijke regeling van het accountantsberoep gaat gedonder geven in de Tweede Kamer. Recente gebeurtenissen voorspellen niet alleen dat er gedonder komt, maar ook in welke richting dat gaat komen. En gek genoeg heeft het er alle schijn van dat het beroep ook graag gedonder wil.
Om dat te zien, is het handig te weten dat Kamerleden veelal geen accountants zijn en ook bijzonder weinig weten over controlematerialiteit, verwachtingskloof of ander fraai jargon. Kijkt u met dat feit in het achterhoofd eens naar de wijze waarop het beroep de communicatie aangaat met de Kamer, met de krantenlezende Kamer.
In het FD lezen we een artikel over accountants die veel te weinig aandacht hebben voor fraude. Met dan een spottend slot waaruit blijkt dat op een bijeenkomst van het NIVRA over dit onderwerp helaas geen bestuurslid aanwezig was en geen initiatief van het NIVRA gepresenteerd werd. Over de toonzetting van de serie ‘afrekenen met accountants' heb ik het dan al helemaal niet.
In NRC een artikel waarin, bepaald niet voor de eerste keer, het beroep zich alleen maar lijkt te verschuilen achter regels, achter de verantwoordelijkheid van anderen. En niet onbelangrijk: de accountantscontrole wordt neergezet alsof het een simpel, bijna nutteloos dingetje is. Alsof het niet het bestaansrecht van het hele beroep zou zijn.
Het gedonder dat komen gaat, komt van Kamerleden die de irritatie die het beroep hen geeft meer dan zat zijn. Het gedonder zal komen van Kamerleden die het vak niet begrijpen, maar die wel wat kekke ideeën hebben die ze met alle plezier tot wet zullen verheffen en die u vervolgens mag zien uit te voeren. En als het beroep niet oppast zal het gedonder uiteindelijk komen van een minister die zich artikel 28 Wta herinnert.
Het accountantsberoep heeft naar mijn mening geen last van een verwachtingskloof en evenmin van een prestatiekloof. Het beroep loopt al enige jaren hard in de richting van een legitimatiekloof die wel eens onoverbrugbaar kan worden.
En dat komt niet doordat accountants slecht werk afleveren. Ik ben er, mede op basis van mijn eigen praktijkervaring, van overtuigd dat de meeste accountants meestal goed en uiterst nuttig werk afleveren.
Het komt ook niet door een weeffout in het systeem. Ik heb er al vaker op gewezen: in een kapitalistisch denken met een vrije markt, is de accountantsfunctie prima geregeld. De enige weeffout die er was, was het ontbreken van een toezichthouder om de onvermijdelijke marktimperfectie op te heffen. Die weeffout is inmiddels opgelost, of bezig op te lossen.
Volgens mij komt het, al jaren, doordat accountants onvoldoende oog hebben voor hun markt, onvoldoende leveren wat hun markt vraagt, ja zelfs onvoldoende beseffen wat hun markt is.
Accountants leveren zekerheid bij verantwoordingen ten behoeve van de gebruikers van die verantwoordingen. Het maatschappelijk verkeer dus. Een maatschappelijk verkeer dat vertegenwoordigd wordt door allerlei maatschappelijke organisaties en bovenal door de Tweede Kamer.
Hartstikke leuk hoor, dat de gecontroleerde cfo's een kopje koffie met u willen drinken en u willen vertellen wat u kunt doen om hen gelukkiger te maken. Maar wordt het niet erg tijd om eens naar het maatschappelijk verkeer te gaan luisteren, en dan in een taal die het maatschappelijk verkeer begrijpt te vertellen wat u doet om hen, uw echte klanten dus, gelukkiger te maken?