Het raadsel van de verdwenen accountants
De Nederlandse accountancy maakt momenteel een turbulente tijd door. In de kleine twintig jaar dat ik dit beroep volg was er vanuit de jongere garde niet eerder zo'n elan en daadwerkelijke inzet om zaken te veranderen. Vanuit een positieve instelling, uit pure betrokkenheid met het vak.
De beweging van wat is gaan heten de 'hervormingsaccountants' of 'twitteraccountants' ontstond min of meer spontaan na een reactie van Pieter de Kok onder een blog van Marcel Pheijffer op Accountant.nl en telt inmiddels bijna honderd mensen die zich daadwerkelijk inzetten om tot een serieuze hervormingsagenda te komen.
Het is een 'neutrale' beweging die niet draait om deelbelangen. De deelnemers zijn geen querulanten maar gedreven beroepsbeoefenaren van boven de middelmaat. En ze gieten hun ideeën niet in de bekende controverse 'klein versus groot'.
Toch kan ik mij niet voorstellen dat bestuurders van de grote kantoren zich geen zorgen maken. Niet omdat de hervormers de positie van deze firma's zouden bedreigen maar om een heel andere reden. Onder de actieve deelnemers zitten accountants uit allerlei hoeken. Van studenten tot bestuursvoorzitters, van controlerend RA's tot pur sang adviseurs, van medewerkers van kleine kantoren tot collega's bij middelgrote en... En daar zit het probleem. Want vervolgens komt er niks. Accountants van grote kantoren ontbreken, voor zover waarneembaar, in deze beweging geheel.
Dat is merkwaardig. Of eigenlijk veel meer dan dat. Het NIVRA-bestuur stelt zich positief op ten aanzien van de hervormers en de hervormers nodigen big four-accountants expliciet uit om zich aan te sluiten. En toch is tussen de vele deelnemers aan de zogenoemde 'tweetups' niemand van de big four te bespeuren. Van assistent tot partner, niemand. Terwijl die kantoren zich juist laten voorstaan op hun elan en de grote kwaliteit, kennis en denkkracht van hun medewerkers.
Je kunt uit de losse pols een paar verklaringen bedenken voor dit mysterie. Eentje is dat accountants bij grote kantoren niet betrokken zijn bij hun vak. Een andere mogelijkheid is dat ze wel betrokken zijn maar geen van allen enig idee hebben over hoe het anders en beter zou kunnen met het accountantsberoep. Een derde verklaring kan zijn dat ze allemaal vinden dat het ondanks de kritiek van politiek en toezichthouders uitstekend gaat met het beroep en veranderingen dus absoluut overbodig zijn.
Eigenlijk zijn al deze verklaringen onwaarschijnlijk. Sterker, ze zijn aantoonbaar onjuist. Iedereen die in dit wereldje rondloopt kan dat constateren. Bovendien is het alleen statistisch al onmogelijk dat zich tussen de duizenden goedgeschoolde en ambitieuze big four-accountants geen ideeënrijke mensen bevinden die zich aangesproken voelen door het denken over hervorming.
We zitten dus met een intrigerend raadsel. Hebben ze geen tijd? Geen zin? Mogen ze niet? Zijn ze bang dat het hun carrière niet ten goede komt? Nauwelijks denkbaar allemaal.
Kortom, ik weet het niet. U wel?
Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het decembernummer van 'de Accountant'.