Juist bij naderen deadline moet accountant er staan
Tijdens de laatste verkiezingen werd de VVD tot grootste partij gekozen. De kabinetsformatie kon beginnen. VVD-voorman Mark Rutte stelde dat het kabinet op 1 juli (hij bedoelde van het jaar 2010) geformeerd zou zijn en onder zijn leiding aan de slag zou kunnen.
Mark Rutte haalde de deadline van 1 juli 2010 niet. Maar hij leeft nog wel. Het kabinet zal niet eerder aantreden dan na aanstaande Prinsjesdag. Is dat erg? Wat mij betreft niet. Beter een doordacht regeerakkoord, dan een snel en kwetsbaar kabinet (in zijn algemeenheid en los van de politieke actualiteit).
Meer in het algemeen geldt dat het stellen van deadlines weliswaar goed is, maar dat ze niet heilig moeten zijn. Binnen ons vakgebied worden deadlines regelmatig rigide aangehouden. Omdat het met de klant is afgesproken, bijvoorbeeld omdat deze richting aandeelhouders en beursanalisten heeft aangegeven op een bepaalde datum met de cijfers naar buiten te komen.
Maar beter een deugdelijke gecontroleerde jaarrekening openbaar gemaakt, dan een (te) snel openbaar gemaakte jaarrekening. Dat geldt voor het ondernemingsbestuur, maar zeker ook voor de accountant die zijn verklaring aan de jaarrekening gehecht ziet.
Gaat het dan weleens mis? Komt het voor dat er verklaringen worden afgegeven voordat de accountantscontrole op deugdelijke wijze is afgerond? Voordat alle relevante controledocumentatie is verkregen? De vragen kunnen met driemaal ja worden beantwoord.
Zie ook het recente discussierapport van het Engelse APB, de Auditing Practice Board. Het handelt over en draagt als titel: Auditor skepticism. Een belangrijk citaat uit het rapport:
'Particular problems are likely to arise if scepticism results in a delay in the completion of the audit. The timetable for an audit is usually agreed in advance, especially if the entity is a listed company which has agreed a date upon which to announce its results. Delays caused by the auditor pursuing additional inquiries that cause the audit not to have been completed by the agreed date can be problematic, especially if the auditors' concerns prove to be unfounded.'
Juist zodra het 'spannend' gaat worden in de discussie met de klant, juist zodra deadlines dreigen te verstrijken, ja juist dan dient de accountant er te staan. Doet de accountant dat niet, dan is hij ‘verkocht'. Dan is hij kwetsbaar tijdens een volgende discussie of dispuut. Extreem gesteld: dan wordt hij chantabel.
Vorenstaande geldt ook indien het budget van een opdracht (haast) is uitgenut. Wat dan nog gedaan moet worden om tot een vaktechnisch solide oordeel te kunnen komen dient leidend te zijn.
Vanuit de (forensische) praktijk stelt accountant Peter Schimmel daar met het oog op het onafhankelijkheidsperspectief het volgende over: "Maar onafhankelijkheid is ook dat je het laatste stukje van een onderzoek kunt doen als de opdrachtgever dat niet wil betalen. Een groot kantoor kan dat wel lijden. Als je klein bent laat je het op het laatst maar zitten."
Het zijn dit soort aspecten - omgaan met deadlines en budgetuitputting - die in onderwijssituaties dienen te worden behandeld. Niet vanuit de theorie van de Verordening Gedragscode, maar vanuit serieuze rollenspellen.