Opinie 22 september 2010

Eclatante overwinning KPMG

KPMG België is in de zaak Lernout & Hauspie op alle fronten vrijgepleit. Het Hof van Beroep te Gent veroordeelde wel een individuele accountant, William van Aerde, van het kantoor. Echter voor een relatief ondergeschikt element in het scala aan door het Openbaar Ministerie opgeworpen verwijten.

Ik heb mij bij het lezen van het arrest beperkt tot de pagina's die over het accountantskantoor handelen (hoofdstuk 17.32, pagina's 1.688 tot en met 1.916). Gegeven de uitgebreide weerlegging van de verwijten, kan niet worden gesteld dat het Hof lichtvaardig tot een oordeel is gekomen.

Het Hof stelt vast dat 'de fraude manifest van boekhoudkundige aard' was. Valsheden in contracten konden ertoe leiden dat inkomsten uit contracten onmiddellijk en volledig in de omzet konden worden opgenomen. Dit om aandelenkoersen te beïnvloeden.

Reden om KPMG vrij te pleiten is met name het feit dat de KPMG-accountants door de bedrijfsleiding van Lernout & Hauspie grovelijk zijn misleid. Zij werden dan ook tot aanzienlijke gevangenisstraffen veroordeeld. Het Hof merkt echter ook op dat misleiding niet zonder meer tot vrijspraak kan leiden. Van de accountant mag immers worden verwacht dat hij zich hoe dan ook 'kritisch en onafhankelijk' zal opstellen.

De passages in het arrest die KPMG het meest zullen aanspreken luiden als volgt:

'Van geen enkel van die feiten kan echter worden vastgesteld dat de leidinggevende organen van beklaagde KPMG daarvan kennis hadden of op het plegen ervan hebben aangedrongen, noch is aangetoond dat zij een tekortkoming uitmaken in hoofde van de rechtspersoon in het nemen van maatregelen om deze misdrijven te voorkomen.

Het is geenszins bewezen dat de feiten zich hebben kunnen voordoen ingevolge een structureel gebrek binnen de organisatie van de beklaagde KPMG. (...)

Geen enkel element uit het strafdossier laat toe te besluiten dat beklaagde KPMG wist dat William Van Aerde niet het nodige deed en/of aan William Van Aerde niet de mogelijkheden gaf om zijn opdracht naar behoren uit te voeren. Integendeel overtuigt beklaagde KPMG het hof voldoende dat zij William Van Aerde alle middelen en mensen verschafte om de audit bij de NV LHSP voor de jaarrekeningen van 1999 als een normaal, redelijk en voorzichtig bedrijfsrevisor te kunnen volbrengen'.

Het arrest kan dan ook worden geduid als een eclatante overwinning voor KPMG. Eerdere kritiek van aandeelhouders, media en het Openbaar Ministerie kan vooralsnog simpel terzijde worden geschoven.

Het gaat om een overwinning in strafrechtelijke zin. Daar ligt de bewijslat hoog. In ieder geval hoger dan in tuchtrechtelijke en civielrechtelijke zaken. De door fraude benadeelde partijen zouden er nog voor kunnen kiezen KPMG en/of bij dit kantoor werkzame accountants voor de tucht- of burgerrechter te dagen. Echter, gegeven de stevigheid van het arrest, met naar mijn mening weinig kans op groot succes.

Overigens sloot KPMG in 2004 in het kader van een class action in deze zaak een schikking waarbij werd afgesproken 115 miljoen dollar schade aan beleggers te vergoeden: 'KMPG said the decision to settle was a practical business decision and saves the firms from protracted legal battles beyond the four years already spent on this matter'. Een beslissing waar ze nu wellicht spijt van zullen hebben.