Irrelevant, maar toch…
Ach uiterlijk, wat maakt het uit? Zo is het. Het gaat om de inhoud. In theorie tenminste. En toch speelt de buitenkant een rol. Allerlei onderzoekers hebben zich al gebogen over de invloed van lichaamslengte, schoonheid, (a)symmetrische gelaatstrekken, haarkleur en -coupe, lichaamsgewicht, heup-, schouderbreedte en andere fysieke kenmerken op de carrière.
Hetzelfde geldt voor kledingkeuze, of zoals het tegenwoordig heet: 'styling'. Menig zelfbenoemd stylist - steevast potsierlijk uitgedost en voorzien van buitenissig brilmontuur - verschaft adviezen over hoe je te kleden of juist niet, om verder te komen in dit leven. En dat terwijl zo iemand zelf jammerlijk op de onderste maatschappelijke treden is blijven steken, denk ik dan... maar wellicht is dat te weinig respectvol.
Ook zonder stijladviezen houden mensen rekening met hun uiterlijke presentatie. Het blijft fascinerend te zien hoe sommige studenten in de financiële disciplines al op twintigjarige leeftijd lijken te preluderen op een latere positie in het topmanagement. Compleet met het routineus dichtknopen van het jasje alvorens het woord te nemen. Zo kennen ook andere studierichtingen zonder twijfel hun eigen uiterlijke codes.
Die groepsgewijze afstemming, 'collectieve articulatie' met een duur woord, zie je door het hele leven, en overal. Ook in groepen van oudere leeftijd.
Neem de reclamewereld. Nergens zoveel hip gekleurde en kek gevormde brilmonturen als daar. Advocaten? Opticiens verkopen in die sector al decennia hele karrenvrachten aan goudkleurige ronde of ovale brillen. Ook de advocatuurlijke haardracht, vaak net iets 'losser' dan elders, kent zijn informele codes. Met de in de voetbalwereld geboren maar daarna alom (ook in de financiële sector) doorgedrongen gemillimeterde schedel - de populaire 'coupe foetus' - zul je strafpleiters zelden zien.
Grappig is te constateren dat sommige groepscodes wereldwijd lijken afgesproken. Wie bijvoorbeeld hier in Nederland een baard draagt zonder snor, is, wellicht op een zeldzame uitzondering na, ofwel een orthodoxe moslim of een door milieuzorgen gekwelde natuurminnaar. Het was in dat verband frappant om afgelopen zomer het uiterlijk te zien van de Colombiaanse presidentskanditaat namens de Groene Partij aldaar. Googlet u even op professor Antanas Mockus: een 'Nederlands'stereotype in de beste traditie van Koot & Bie of Jiskefet.
Dichter bij huis blijft het onderscheid tussen RA's en AA's fascinerend. In de eerste groep is het kostuum duidelijk oververtegenwoordigd, in de tweede de aloude ‘combinatie'. Hoe het komt en waar die specifieke keuzes vandaan komen? Een cultuursocioloog zou er een mooie onderzoekskluif aan hebben. Een prangende vraag is of dit onderscheid na de fusie zal vervagen.
Ach, wat maakt het uit, zegt u. Helemaal niets. En waar ging deze column eigenlijk over? Eigenlijk nergens over, zou je kunnen zeggen. Maar gezien het belang dat er blijkbaar aan wordt gehecht en de onmiskenbare patronen en trends op dit gebied, moet dat bijna wel een misverstand zijn.
Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het septembernummer van 'de Accountant'.