Opinie 15 september 2010

Toezicht is geen overbodige luxe

In het recente en reeds veelbesproken AFM-rapport kondigt de toezichthouder aan tijdens de komende inspectieronde bij de grote accountantskantoren te kijken naar het 'beoordelings-, belonings-, benoemings- en sanctiebeleid'.

Dat dat geen overbodige luxe is blijkt uit de inspectierapporten van de Engelse toezichthouder. Die toetsten de 'grote vier' op soortgelijke wijze als de AFM. Met wel een belangrijk verschil (én wat mij betreft verbetering): de rapporten worden op naam per kantoor openbaar gemaakt. Een kort overzicht van de resultaten:

Kantoor	Aantal getoetste dossiers	Beoordeling goed, kleine verbeteringen nodig	Beoordeling acceptabel, verbetering noodzakelijk	Significante verbeteringen noodzakelijk
Deloitte	14	10	2	2
Ernst & Young	13	7	6	0
KPMG	15	10	3	2
PwC	18	7	10	1
Totaal	60	34	21	5

Indien de door de AFM gehanteerde kwalificatie 'relevante bevindingen' vergelijkbaar zou zijn met de laatste twee door de Engelse toezichthouder gehanteerde kwalificaties, dan komen de Engelse kantoren er beter van af dan de Nederlandse. Immers, onze ‘grote' vier scoorden relevante bevindingen op 29 van de 46 dossiers (63 procent), in Engeland zou het gaan om 26 dossiers op een totaal van zestig (43 procent).

Inhoudelijk treffen we in de Engelse rapporten deels soortgelijke opmerkingen aan als in de Nederlandse toezichtsrapportages. De Engelse toezichthouder maakt onder meer opmerkingen over de diepgang van de controle, de juistheid van subjectieve inschattingen, onafhankelijkheidskwesties en het afgeven van verklaringen voordat de controle genoegzaam is afgerond.

Terug naar het onderwerp van mijn inleidende de zin: de Engelse toezichthouder keek reeds naar het beoordelings-, belonings-, benoemings- en sanctiebeleid. Geen overbodige luxe bleek. Zo staat in het inspectierapport van Ernst & Young:

• 'We noted two cases where partners had taken credit within their appraisal documentation for "broadening the firm's service line penetration" to their audit clients. Whilst the two partners concerned did not quantify the non-audit services involved, we believe that EY should reiterate that it is not appropriate to take any credit in appraisal documentation in connection with the selling of non-audit services to audit clients.'
• 'The annual appraisal pro forma for UK partners and managers includes a pre-printed section specifying target percentages for the off-shoring of work to be performed by the GTH [MP: staat voor Global Talent Hub, shared service center in India] which audit teams are required to meet in the current year. We believe that it is not appropriate for formal numerical targets to be included within the appraisal documentation in this manner as audit teams may feel pressurised to achieve these targets in areas of work which are not suitable for performance in the GTH.'

Bij PwC staat aangaande de ‘toon aan de top' onder meer: 'The leadership of the firm and audit practice continue to focus on initiatives to maintain or improve audit quality, while also aiming to achieve efficiencies on audits. Although there is no evidence to suggest that this has detracted from the focus on audit quality, continued care is needed to ensure the emphasis on efficiency does not adversely affect audit quality.'

Het KPMG-rapport bevat de passage: ‘In the current year, the UK firm improved the appraisal process by ensuring that those audit engagement partners with significant responsibilities outside the audit practice were reviewed by a senior audit partner. However, for a quarter of such partners whose appraisals were reviewed there was no reference to audit quality and no evidence that audit quality had been discussed during the performance appraisal.'

De Engelse rapporten laten zien dat er inderdaad aandacht nodig is voor het onderwerp dat de AFM voor het komend jaar heeft uitgekozen. Al is het alleen maar om de partners en leiding van de kantoren te prikkelen, scherp te houden en te laten focussen op audit quality.

Het toezicht is nodig om dat laatste te verhogen. De 'rapportcijfers' tonen aan dat het echt nodig is. De kritiek die het Accounting Establishment op dit soort rapportages heeft ten spijt.