Voorbehoedsmiddel voor accountants
De NBA trekt terecht lessen uit de kredietcrisis. Een concrete maatregel die als gevolg daarvan wordt genomen luidt als volgt: 'Een beroepsbreed programma gericht op gedragsverandering, met name de verbetering van professionele scepsis, inclusief verplichte permanente educatie.'
Er komt vermoedelijk een verplichte cursus ethiek voor accountants. Aandacht voor dat onderwerp is altijd nuttig en ik ben er dan ook zeker niet tegen. Maar indien de opgedane kennis, kunde en vaardigheden niet kunnen gedijen in de omgeving waarin deze moeten worden toegepast, is de cursus vergeefse moeite.
Die omgeving betreft de accountantspraktijk, de werkvloer van accountantsorganisaties. Meerdere keren schreef ik al over de perverse prikkels in het benoemings- en beloningsbeleid van die organisaties. In theorie staat vooral het aspect kwaliteit daarin centraal. Bovendien zullen commerciële prikkels zoals omzet en cross selling als criterium voor de beloning - als het aan de NBA ligt - in de nabije toekomst worden verboden.
Een expliciet verbod klinkt goed, maar blijven de prikkels impliciet stiekem toch niet bestaan? Of zoals Yogi Berra het stelt: 'In theory there is no difference between theory and practice. In practice there is.'
Ik heb mijn twijfels en daarom is het goed dat er AFM-toezicht op dit punt is. Waarom heb ik twijfels? Omdat accountantsorganisaties nu eenmaal tot organisaties zijn verworden waar commerciële doelstellingen worden geformuleerd. Doelstellingen waarop wordt gestuurd. Doelstellingen die het accountantsvlees zwak (kunnen) maken.
Vorenstaande brengt mij tot de volgende vergelijking en stellingname: 'Het geven van ethiekcursussen aan accountants is als het geven van seksuele voorlichting aan pubers wier hormonen op hol slaan zodra zij door ‘lekkers' worden geprikkeld. Wijze lessen worden dan - ten onrechte - snel vergeten.'
Zo bezien is de AFM het voorbehoedsmiddel voor accountants.