Een zwijgzaam type met latex-rug
Toen Jan Steven M. zich in 1983 in het accountantsregister inschreef, had hij vast niet verwacht nu terecht te moeten staan in het kader van de vastgoedfraude. Verdacht van valsheid in geschrifte, witwassen en deelname aan een criminele organisatie. Feiten waar je accountants niet mee wilt associëren. Tenzij het gaat om een melding van door hen fraude of witwassen.
Maar accountant Jan Steven M. had op 'zijn' zittingsdag bitter weinig te melden. Hij beriep zich op zijn zwijgrecht. Sjofeltjes gekleed, onder het toeziend oog van vrouwlief, onderging hij de rechtszitting. Het moet een kwelling voor hem zijn geweest. Met name op de momenten dat de rechter een vraag stelde en hij - op advies van zijn advocaat en medici - moest antwoorden: 'Ik beroep mij op het zwijgrecht' of 'Ik zwijg'.
Of op de momenten waarop zijn stem wel nadrukkelijk was te horen, namelijk toen afgetapte telefoongesprekken ten gehore werden gebracht. Bijvoorbeeld die over het 'wissen' van computers. Mooi bewijsmateriaal. Het kwam uit een gesprek met medeverdachte Eric F., ook een registeraccountant (RA). Hij staat terecht vanaf 21 maart aanstaande. Dat zij van origine RA's zijn bleek ook uit een afgetapt gesprek: 'Die sluiten herenakkoorden', zo grapten zij.
Weliswaar kent elke beroepsgroep rotte appels, maar toch is het wrang dat er accountants terecht staan. In hun opleiding worden ze overgoten met gedragsregels. Over hoe het hoort. Over wat het maatschappelijk verkeer van een accountant mag verwachten: een rechte rug. Maar als de zienswijze van het Openbaar Ministerie de juiste is, dan beschikken deze accountants slechts over een rug van latex. Dan mogen we de conclusie trekken dat de ethieklessen aan hen niet waren besteed.
Maar waar is het nu precies mis gegaan met Jan Steven M.? Waarom is hij verstrikt geraakt in het net van de hoofdverdachten? Of heeft hij zich bewust laten strikken? Kon hij de verleiding van het grote geld dat in de vastgoedwereld omgaat soms niet weerstaan?
Of was hij door de hoofdverdachten bewust gespot en week gemaakt toen hij werkzaam was in de vastgoedtak van een bankinstelling? Is hij soms gegrepen door een virus van sex, drugs en rock & roll? Niet echt des accountants, maar stille wateren kunnen diepe gronden hebben. Want stil was hij, Jan Steven M...
Kortom, wat was het motief voor het gewraakte handelen? Het is de hamvraag die je als rechercheur, officier van justitie en rechter graag beantwoord ziet worden. Het liefst uit de mond van de verdachte. Ter terechtzitting, daar waar het hoort.
Maar als een verdachte daar niet wil spreken, kan diens stem via telefoontaps nog worden gehoord. In deze zaak zouden die taps nog weleens de smokings guns kunnen blijken te zijn: zó illustratief.