NBA 31 maart 2011

Mkb-accountant en Bob de Bouwer

De Controlestandaarden (lees: International Standards on Auditing, ISA's) leggen een te zware last op het mkb en mkb-accountants. Als zelfs Eurocommissaris Barnier dat lijkt te zeggen dan zal het wel waar zijn. Of toch niet?

Mag het ietsje minder, of moeten we uitgaan van ‘een audit is een audit'? Daarbij moest ik denken aan Bob de Bouwer. Die verhaaltjes hebben veelal een bepaald stramien: Bob wordt gevraagd om iets te bouwen, Bob denkt na hoe hij zijn hulpjes (collega's en gereedschappen) in moet zetten om dat te doen, en tijdens het maken zorgt Bob ervoor dat hij de problemen oplost zodat hij een tevreden klant krijgt. Deze stappen kun je ook toepassen op controleopdrachten.

Stap 1 Wat willen de klant en zijn omgeving hebben?

De wetgever is duidelijk: middelgrote en grote ondernemingen hebben een verplichte accountantscontrole met alle vereisten die in de controlestandaarden zijn opgenomen. Als zou blijken dat het maatschappelijk verkeer vindt dat onze controlestandaarden het verkeerde product zijn voor een mkb-ondernemer, dan is dat een nieuw gegeven. De vraag is wel of dat betekent dat we de controlestandaarden moeten aanpassen of een ander product moeten definiëren.

Net zoals Bob voor zijn ene klant een boerderij bouwt en voor een andere een twee-onder-één-kap-woning, moeten accountants duidelijk zijn over wat ze gaan doen en duidelijk maken dat minder eisen logischerwijs ook betekent: minder zekerheid. Als het maatschappelijk verkeer een ander product wil, en Barnier wil dat regelen, dan willen wij als Adviescollege Beroepsreglementering graag meehelpen om dat te realiseren.

Stap 2 Hoe moeten we het bouwen?

Als Bob een bepaald huis gaat bouwen dan kan hij misschien wat schuiven in de planning en met de technieken, maar uiteindelijk moet het gebouw volgens tekening, bestek en bouwbesluit worden gebouwd. Daarbij is er geen verschil met een grotere bouwer. In de discussie over mkb-accountants lijkt soms een andere visie te gelden. Sommige criticasters van de ISA's lijken te suggereren dat de eisen aan een controle mogen verschillen afhankelijk van of een mkb- of big four-accountant deze uitvoert. Is dat niet hetzelfde als Bob die een raam niet plaatst omdat hij een kleine bouwer is?

Stap 3 Hoe zorgen we dat we bouwen wat we moeten bouwen?

Uiteraard kan er iets fout gaan tijdens de bouw. Bob lost dat op door oogtoezicht en directe aansturing. Dat gaat makkelijker als klein bedrijf dan als groot bedrijf. Daarom kan het kwaliteitssysteem van kleine kantoren minder ingewikkeld zijn dan van een groot kantoor. Dat is ook de reden dat de Nadere Voorschriften aangeven dat rekening mag worden gehouden met de aard en omvang van het accountantskantoor.

Bob heeft de regels in zijn hoofd zitten, maar weet dat hij kan terugvallen op zijn handboek, dat bedoeld is om hem te helpen: per controlestandaard is aangegeven waar het om gaat (doelstellingen), wat hij minimaal moet doen (verplichtingen), en uitleg (toepassingsmateriaal). Juist in dat toepassingsmateriaal wordt uitgelegd hoe je om kunt gaan met minder ingewikkelde omgevingen. We noemen dat proportionaliteit: een audit is een audit, maar niet elke omstandigheid is gelijk.

Kunnen wij het maken: nou en of. We doen het graag!

Deze bijdrage is ook verschenen in Accountant van maart 2011.