Waterdichte redeneringen
Elke sector kent zijn standaardredeneringen en -argumenten. Sommige lijken onverslijtbaar, zonder dat ze serieus zijn getest op verenigbaarheid met andere favoriete argumenten. Ter illustratie en zomeroverdenking een kleine collectie. Strikt beperkt tot het businesswereldje, waarin ook veel accountants vertoeven.
Volgens veel topmanagers en bevriende verdedigers van het bonuswezen, geeft variabele (top)beloning de juiste prikkels om de juiste dingen te doen. Als je die topmanagers vervolgens vraagt of ze er beter en harder door zijn gaan werken, ontkennen ze dat echter met klem en beginnen ze over 'passie', drive en 'uitdagingen'. Het is van tweeën een: of geld is wél prestatiebevorderend, of niet.
Met die gepreekte passie is sowieso iets vreemds aan de hand. Wie wordt gedreven door passie verhuist niet naar een andere baan omdat hij daar iets meer kan verdienen dan zijn toch al zeer hoge salaris. Toch wordt die (internationale) zuigkracht wél aangevoerd als belangrijk argument voor de extreme beloningen aan de top. Een van beide klopt dus niet.
Aandelenpakketten voor topmannen zouden hun betrokkenheid bij het bedrijf vergroten. Niemand zegt echter dat ze slechter of minder bedrijfsgericht functioneerden vóórdat die pakketten in de jaren negentig en vogue raakten. Toch moet dat dan zo zijn. Of het eerste (grotere betrokkenheid) is onwaar.
Ook de accountancy kent een vast standaardrepertoire.
Overbekend is het argument dat advisering bij controleklanten leidt tot een betere controle, omdat de accountant het bedrijf dan beter kent. Het laatste decennium hebben regelgeving, klanten en crisis de advisering fors beperkt. De controlekwaliteit moet sindsdien dus zijn afgenomen. Toch hoor je dat zelden verkondigen.
Hetzelfde geldt voor het argument dat de controlekwaliteit daalt bij wisseling van accountant(skantoor). In het eerste controlejaar zouden er meer fouten worden gemaakt. Dat kan, al hoor je dat kantoren bij het verwerven van een nieuwe klant zelden zeggen. Maar als het inderdaad waar is, en significant, moet dan (naast het niet invoeren van verplichte kantoorroulatie) vanwege hetzelfde publieke belang ook het vrijwillig wisselen van accountant - en dus de concurrentie om controleopdrachten - niet aan banden worden gelegd?
Tot slot de waterdichte Chinese muren die zouden bestaan tussen bijvoorbeeld (bij een bank) beleggingsadvisering en zakenbankactiviteiten, en (bij accountantskantoren) controle en advies. Men wijst graag op de voordelen van zulke combinaties (zie hierboven). Toch kunnen beide - én ondoorlatende Chinese muren, én kruisbestuivingsvoordelen - niet tegelijk bestaan. Of die muren zijn waterdicht, of niet.
Zoals gezegd, dit alles dus louter ter overdenking en gedachtenscherping. Denk er eens over. Maar verder eerst en vooral een prettige vakantie gewenst.
Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het juli/augustusnummer van Accountant.