Een kijkje bij de buren
Accountants noemen zichzelf wel eens financiële huisartsen, en die term is niet zo gek gekozen. Niet alleen vanwege inhoudelijke overeenkomsten, maar ook omdat in de beroepsuitoefening, verdienmodel, veranderende maatschappelijke context en dergelijke veel overeenkomsten zitten.
Natuurlijk, een soort big four van huisartsenpraktijken bestaat nog niet, maar met ziekenhuizen en centrale huisartsenposten zitten we al een aardig eind in de richting. De voorliefde voor maatschappen, de ultieme inhoudelijke verantwoordelijkheid van de professional, toezicht dat door de professional als pittig wordt ervaren terwijl de maatschappij zich afvraagt wat het precies te betekenen heeft, klanten die mondiger en eigenwijzer worden, gedonder rond onafhankelijkheid en professionaliteit: (huis)artsen en accountants zouden elkaar erg goed moeten kunnen verstaan.
Eén van de domeinen waar huisartsen voor wat maatschappelijke deining hebben gezorgd is de euthanasiepraktijk. Om het even heel kort door de bocht samen te vatten: als een burger van dit land een andere burger van dit land dood maakt, dan wordt dat voor de rechter gebracht, aangezien dat een strafbaar feit is. Maar als die eerste burger een arts is, en de tweede een patiënt die er zelf om gevraagd heeft, letterlijk, dan bemoeit de strafrechter zich er niet mee, mist de arts zich aan een aantal zorgvuldigheidsregels heeft gehouden. Daar hoort bij dat de arts de euthanasie moet melden. Voorwaar een juridisch bijzondere positie, die potentieel grote risico's met zich mee brengt.
Nu is er met dat melden van euthanasie iets bijzonders aan de hand. Artsen hebben via hun beroepsorganisatie de facto tegen de maatschappij gezegd: ofwel wij krijgen absolute vrijwaring van strafvervolging, ofwel we melden gewoon niet. Een rechterlijke toets of de patiënt de euthanasie wel wenste, en het niet moord was, die accepteren we niet. Maar, beste maatschappij, u kunt ons vertrouwen hoor, want we hebben een eed, beroepseer, en wat niet al.
Inmiddels is die vrijwaring er. De maatschappij heeft nu feitelijk uitsluitend de meldingsbereidheid van artsen om nog enig toezicht te kunnen houden op de euthanasiepraktijk. En wat blijkt?
In 2005 werd, volgens de NVVE, tachtig procent van alle euthanasiegevallen gemeld. In 2010 zou het aantal meldingen ten opzichte van 2006 met 63 procent zijn toegenomen, terwijl het aantal gevallen van euthanasie nauwelijks zou zijn gestegen. En dat kan dus niet. Anders gezegd: iemand doet beroerd onderzoek, of iemand jokt.
Voor accountants is dit een boeiende casus. Hoe gaat het maatschappelijk verkeer reageren? Zou het u verbazen als we ofwel helemaal geen vragen horen, ofwel alleen een principiële discussie over euthanasie gaan zien? Als er geen rumoer ontstaat, waarom is dat dan?
Misschien valt er voor accountants nog wat te leren hier.