Een 'maar' bij het winstcijfer: Economic Value Added
Met de jaarrekening kunnen de financiële resultaten, zoals de winst, worden beoordeeld. Toch heeft elke jaarrekening een beperking die beoordeling van die winst lastig maakt.
Bij elk winstcijfer past een 'Maar' waardoor deze winst - voor de beoordeling althans - herberekend zou moeten worden. Waarom?
Vrijwel ieder bedrijf heeft een eigen vermogen; soms slechts 25 procent van het balanstotaal, soms meer dan 50 procent. Over eigen vermogen hoeft geen rente te worden betaald, waardoor het gratis financiering lijkt. De winst is verhoogd door de uitgespaarde rentekosten. Om de bedrijfswinst zuiver te kunnen beoordelen moeten dus eigenlijk financieringskosten van het eigen vermogen toegerekend worden. Dit kan door de Economic Value Added (EVA) te berekenen.
De EVA wordt afgeleid van de nettowinst (na aftrek van vennootschapsbelasting) uit de resultatenrekening en het eigen vermogen (aandelenkapitaal plus ingehouden winsten plus herwaarderingsreserve) uit de balans. Het eigen vermogen is de financiering, waarvan we alsnog de kosten berekenen.
Het vinden van een passend rentepercentage waartegen dat gebeurt, is vrij lastig. Die toe te rekenen rente moet passen bij het duurzame karakter van de financiering en bij het risicoprofiel van de onderneming. In de praktijk kan dit het percentage zijn waartegen een bedrijf een langlopende lening kan aantrekken.
Een voorbeeld mag een en ander verduidelijken. Stel dat de nettowinst na betaalde rente en na belastingen € 2 miljoen is. Het balanstotaal is € 100 miljoen, gefinancierd met € 50 miljoen eigen vermogen en € 50 miljoen vreemd vermogen (rente: 6 procent).
Geschat wordt dat verdere financiering hetzelfde zou kosten als de betaalde rente op het huidige vreemde vermogen; 6 procent dus. Een beter inzicht in de winst ontstaat door de bespaarde rente (€ 50 miljoen x 6 procent = € 3 miljoen) af te trekken van de winst. De berekende EVA blijkt slechts een verlies van € 1 miljoen op te leveren in plaats van een nettowinst van € 2 miljoen.
Wanneer alle bedrijven de EVA zouden gebruiken, kunnen ze onderling beter worden vergeleken, omdat de wijze van financiering geen rol meer speelt. Er bestaat echter geen verplichting de EVA te berekenen en te publiceren.
Maar om het feit onder de aandacht te brengen dat eigen vermogen geen gratis financiering is, is vermelding in de toelichting of in een begeleidende brief wel zinvol. Vooral bij ondernemingen met een hoge solvabiliteit kan de bedrijfswinst volgens de jaarrekening - ondanks een accountantsverklaring - toch een heel ander beeld geven.