Eigendomsverhoudingen beïnvloeden investeringsgedrag
Eigendomsverhoudingen blijken een sterke invloed te hebben op investeringsgedrag. Het onderzoek 'Comparing the Investment Behavior of Public and Private Firms' van Harvard Business School laat zien dat het investeringsgedrag van (Amerikaanse) beursgenoteerde en particuliere bedrijven verschilt.
Beursgenoteerden investeren ruim de helft minder dan vergelijkbare bedrijven in particuliere handen. Zo'n duidelijk verschil zou je niet verwachten; je verwacht eigenlijk geen verschil.
Omdat er voor particuliere (= niet beursgenoteerde) bedrijven geen beurskoersen bestaan werd als vergelijkingsmaatstaf 'omzetgroei' gekozen. Tussen 2002 en 2007 bleken beursgenoteerden hun vaste activa jaarlijks met 4% te verhogen, terwijl die van de niet-beursgenoteerden 9,7% groeiden. Als enig houdbare verklaring noemen de onderzoekers de druk op managers bij beursgenoteerde bedrijven om op korte termijn goede resultaten te tonen. Deze druk is vooral sterk bij bedrijven waarvan de beurskoersen sterk reageren op financiële berichtgeving.
In een ideale wereld zouden managers van beursgenoteerde bedrijven open kunnen communiceren met beleggers over alle aspecten van een voorgenomen investering. Maar dat is verboden. Wat ook niet helpt is dat de beloning van managers vaak is gekoppeld aan de beurskoers, vandaar de geringere investeringsbereidheid. Bij particuliere bedrijven kunnen beslissers en investeerders/aandeelhouders daarentegen open overleggen, hetgeen de grotere investeringsbereidheid verklaart.
Interessante vraag is wat deze onvermoede relatie tussen eigendomsverhoudingen en investeringsgedrag voor gevolgen zou moeten hebben.
Veel uitgaven als gevolg van investeringen, zoals bestede tijd van medewerkers, betaalde/gederfde rente en niet-activeerbare onkosten, gaan rechtstreeks naar de resultatenrekening en drukken zo de winst in het jaar van de investering.
Bij de oordeelsvorming over de resultaten zou hiermee rekening gehouden moeten worden. Beursgenoteerde bedrijven zullen geneigd zijn deze kosten niet te nemen en daarom ook niet te investeren, omdat dit de winst op korte termijn negatief beïnvloedt. Voor particuliere bedrijven zal dit geen issue zijn, vanwege de transparantie van het verband tussen deze kosten nu en de vruchten van de investering in de toekomst.
De relatie tussen beslissingen en beloningsstructuur veroorzaakt dat openheid over de beloningsstructuur van bestuurders is gewenst. Het moet duidelijk zijn welke factoren en/of gebeurtenissen van invloed zijn op hun beloningen. Idealiter worden bestuurders beloond op basis van langetermijnresultaten en de jaarrekening zou moeten laten zien of dat zo is.
Daarnaast is openheid over de relatie tussen bestuurders en eigenaren gewenst. Want dit verklaart de mate van informatie-uitwisseling en dus de investeringsbereidheid.
Het lijkt ons gewenst de investeringsbereidheid van beursgenoteerde bedrijven te verhogen. Er moeten communicatiemogelijkheden komen om over de kosten en de verwachte effecten van investeringen te communiceren met eigenaren. Het in de praktijk wel te horen nadeel dat de concurrentie meeluistert, vinden wij gering. Via concurrentieanalyse en andere antennes zijn deze doorgaans toch al goed geïnformeerd.
Meer transparantie zou dus goed uitkomen. Niet alleen als verantwoording, maar ook als prikkel voor betere lange-termijn-resultaten.