NBA 01 maart 2012

Geen schaamte voor toelichting in goedkeurende verklaring

In diverse uitingen die de NBA recent heeft uitgegeven wordt gewezen op het belang van het gebruik van toelichtende teksten in de controleverklaring. We kennen twee soorten: De eerste is een paragraaf ter benadrukking van aangelegenheden met verwijzing naar de toelichting door de onderneming. De tweede is een paragraaf ter benadrukking van overige zaken die relevant zijn voor het begrip van de controle, de verantwoordelijkheden van de accountant of de controleverklaring.

In de recente uitingen staat: 'de accountant overweegt actief om in een bepaalde situatie een toelichtende tekst op te nemen'. Hiermee lijkt een dergelijke uiting als een nachtkaars uit te gaan, waarom overlaten aan de afweging van de accountant en niet gewoon verplicht stellen?

Daarbij komt de vraag wat 'fundamenteel voor het begrip van de gebruikers' betekent dat geldt als norm voor het opnemen van een dergelijke paragraaf. Je kunt hier een theoretische en een praktische aanpak op loslaten. De praktische ligt het meest voor de hand. Gebruikers hebben aangegeven dat zij onvoldoende informatie hebben om de rapporterende entiteit goed te evalueren. Zij willen dat de accountant hen helpt de jaarrekening, en daarmee de onderneming, beter te begrijpen: wat ziet de accountant als belangrijk/opvallend?

Zie het als een leeswijzer voor de echt belangrijke issues. Het voorzien in een dergelijke gerechtvaardigde informatiebehoefte lijkt al snel fundamenteel voor het begrip.

Maar waarom stelt standaard 706 in paragraaf A2 dan dat een wijdverbreid gebruik de effectiviteit van de communicatie vermindert? Het antwoord is eenvoudig: het is bedoeld om boilerplate toelichtingen te voorkomen. Maar dit laat onverlet dat accountants worden uitgenodigd om waar nodig wel een toelichting op te nemen.

En wat moet de opsteller van de jaarrekening er van vinden? Een verklaring met een toelichtende paragraaf is een standaard goedkeurende verklaring met meer informatiewaarde voor de gebruikers. Entiteiten zouden daar geen bezwaar tegen moeten hebben. Want de accountant vindt dat de jaarrekening de goede foto van de werkelijk geeft!Feitelijk zegt de toelichtende paragraaf: 'er staat een belangrijke toelichting op pagina xx, lees die even', of: ‘het is belangrijk is dat je snapt wat ik als accountant gedaan heb'. Daarmee helpt de toelichting de entiteit transparant te zijn.

We (accountants en NBA) moeten dit goed communiceren. Een geactualiseerde brochure uitgeven in de geest van ‘alles wat je wilt weten over een controleverklaring' kan hierbij instrumenteel zijn. Want als de functie van een toelichtende paragraaf verkeerd wordt begrepen, zouden gebruikers op grond daarvan de verkeerde beslissingen kunnen nemen.

De recente uitingen die ingaan op de toelichtende paragraaf helpen accountants bij het toepassen van een toelichting waar het 'publiek' (de gebruikers) veel plezier van kunnen hebben. Accountants die een bijdrage willen leveren aan de maatschappelijke relevantie zouden dan ook actief moeten nagaan of een nadere toelichting in de goedkeurende verklaring gebruikers helpt de jaarrekening en de entiteit beter te doorgronden.

Deze bijdrage is ook verschenen in het maartnummer van Accountant. Accountant bevat maandelijks een column van het Adviescollege.