Herman Pleij, lachen man!
Ja, het was weer dolle pret met Herman Pleij op de Accountantsdag. Hij kon Freek de Jonge wel vervangen als eindejaarsconferencier volgens dagvoorzitter Marcia Luyten.
(Freek de Jonge zegt u? Ja, die doet kennelijk nog steeds conferences aan het eind van het jaar.)
En inderdaad, Pleij wist het leuk te zeggen. Met een informatiedichtheid waar alle andere sprekers een puntje aan konden zuigen, had hij te veel boodschappen om allemaal goed te kunnen bezinken. Maar zijn slot vond ik wel aardig actueel voor het accountantsberoep. Zijn voorstel om het motto van Nederland, 'Je maintiendrai', ofwel 'Ik zal handhaven' te vervangen door 'Moet kunnen!' kon op veel gelach rekenen.
En als we nu eens voorbij de grap kijken?
De AFM, toezichthouder, rapporteert over oob-kantoren, niet-oob-niet-SRA-kantoren en SRA-kantoren. En steeds is de boodschap hetzelfde: gaat niet zo lekker he?
Twee organisaties in accountantsland hebben, onder meer, als doel de kwaliteit van het accountantsberoep hoog te houden. De SRA, als private vereniging, omdat haar leden dat belangrijk vinden. En de NBA, als openbaar lichaam een deel van de overheid, omdat de leden en de wetgever dat belangrijk vinden (zie Wet op het accountantsberoep artikel 3, eerste lid).
Beide organisaties doen heel erg veel met hun taak. Ze ontwikkelen handreikingen, regels, standaarden. Ze geven cursussen, lezingen en congressen. Op delen van het accountantsberoep houden ze toezicht. De SRA op haar eigen leden, en de NBA op delen van het openbaar beroep.
Voor de historische noot: ooit hielden de rechtsvoorgangers van het NBA toezicht op het gehele openbare beroep, maar dat had volgens de wetgever zo weinig resultaat dat de AFM werd aangewezen om daar een deel van over te nemen.
De suggestie werd toen wel gewekt dat het AFM-toezicht 'ons is overkomen', maar dat is onzin. Het beroep heeft laten zien niet te kunnen of willen voldoen aan de normen die het maatschappelijk verkeer stelde. Als de wetgever vertrouwen had gehad in de beroepsorganisaties, dan zou nu de NBA, en niet de AFM, toezichthouder zijn geweest in het kader van de Wta.
Wat zien we zowel SRA als NBA echter zelden tot nooit doen? Handhavend optreden. Wel soms bij de randvoorwaarden, zoals niet voldoen aan PE-plicht. Maar wat we niet zien is een SRA-kantoor dat uit de vereniging wordt gekegeld, of een accountant die door het NBA naar de tuchtrechter wordt gebracht wegens vermoedens van vaktechnisch falen in advies, samenstel of assurance. Als het al gebeurt, we zien het niet. En zo wordt 'ik zal handhaven' inderdaad tot 'moet kunnen'.
Om de drie voor de hand liggende reacties maar vast te beantwoorden:
Maar, in casus X hebben we toch echt een tuchtzaak aangespannen tegen accountant Y!
Ja, dat zou zomaar kunnen. Dus als 80 procent van de weggebruikers 160 rijdt op de snelweg, meent u dat u wel genoeg hebt gedaan als u die ene malloot er tussenuit pikt die 200 reed? Ik denk dat u zich dan vergist.
Maar, we doen zoveel nuttigs achter de schermen! We handhaven best wel!
Nou, dat is mooi dan. Maar als zeer geïnteresseerde burger van dit land zie ik het niet en minstens zo erg, ik zie geen gevolgen. Als u werkelijk meent, SRA en NBA, dat u tot op heden genoeg gedaan hebt aan handhaving, dan hebt u toch een uitdaging in het verklaren van de AFM-rapporten. Na 100 jaar zelfregulering, na bijna een decennium Wta (gerekend vanaf het moment dat u wist dat die wet ging komen en u het vooral druk had zich er tegen te verzetten) is het resultaat te lezen in de rapporten van de AFM.
Laten we het beestje maar gewoon bij de naam noemen: al het goede dat u doet, en dat is heel erg veel, gaat blijkbaar verloren. Meer van hetzelfde dan maar? Hetzelfde, extra creatief dan maar?
Nee hè, je gaat nu toch niet weer zeuren over een soort aanklager? Of die andere onrealistische ideeën van je?
Jawel hoor. Ik som ze gewoon even op:
- Ga eens handhaven. Neem het idee van uw lid, de heer Mock RA, ter hand en richt een aanklager voor het accountantsberoep in. Geef hem/haar de nodige bevoegdheden, en hopsakee, handhaven.
- Los de echte weeffouten in de regelgeving op.
- Betrek het beroep weer bij haar eigen regels, haar eigen kwaliteit. Op de Accountantsdag werd het idee genoemd "een soort Wikipedia voor accountants". Gek genoeg liggen ideeën daarover al lang, heel lang, bij de NBA. Zie ook hier.
- Breng de inrichting van het beroep eens bij de tijd. Enkele suggesties hebben we als Wildschut al eerder gedaan.
En dat alles slechts als middel. Het doel wordt al voorgeleefd door enkelen, waarbij ik vooral Pieter de Kok zou willen noemen als personificatie van het winnende recept: lol hebben, aanpakken, afhakers achter je laten, en gewoon doen.