Opinie

Accountants, werk actief mee na 'Halsema'

Het was niet echt een lekker lopende zin: "De instellingen zoeken met enige regelmaat - op zijn minst één maal per vijf jaar - een nieuwe accountant aan."

In de aanbevelingen van de Commissie Behoorlijk Bestuur voor de semipublieke sector, beter bekend onder de naam van voorzitter Femke Halsema, kwamen ook accountants voorbij.

Niet alleen werd gezinspeeld op een regelmatige roulatie van de externe accountant. Ook het beperkte blikveld op het verleden werd onder kritiek genomen. "Accountants kijken verder dan de rapportage over het afgelopen jaar en geven een openbaar oordeel over toekomst­verwachtingen en risico's, ook op het gebied van behoorlijk bestuur", schreef de commissie.

Het kromme taalgebruik en de wat cryptische formuleringen leverden onder accountants smalende reacties op. Wil ze nou een nieuw kantoor of volstaat een andere partner? En iedere vijf jaar?!

'Gelukkig' gaf ook Femke Halsema tijdens de laatste Accountantsdag toe dat ze misschien beter nog even met een accountant had kunnen praten voordat ze met haar aanbevelingen kwam.

Dat er wel degelijk ook voor de semipublieke sector een vorm van mandatory firm rotation lijkt te komen, blijkt echter uit de reactie van het kabinet op de voorstellen van de commissie Halsema.

Het kabinet wil niets dwingend opleggen maar "de basisgedachte" dat er regelmatig met een frisse blik naar de financiën wordt gekeken "kan van harte worden ondersteund". Een "gedragsregel" dat de accountant van tijd tot tijd wordt gewisseld, "ligt voor de hand", waarbij het kabinet verwijst naar de nieuwe rotatieregels voor oob's en financiële instellingen.

Het ruimere blikveld van de accountant, onder meer door een onafhankelijk oordeel te geven over risico-inschatting en de interne governance, krijgt als denkrichting eveneens de steun in de rug van het kabinet.

Het wekt ook helemaal geen verbazing dat de regering op deze punten gewoon Halsema c.s. volgt. Waarom zou men er tegen moeten zijn? Bovendien past het keurig bij de rode draad in de algehele rapportage: semipublieke instellingen zouden voor hun governance veel meer moeten letten op het bedrijfsleven. Is een periodieke accountantswissel goed voor een (grote) onderneming, dan is het ook goed voor een ziekenhuis, school of woningcorporatie. Punt.

Het kabinet roept de brancheorganisaties in de semipublieke sector op om in gedragscodes deze en andere maatregelen minder vrijblijvend te maken dan het kabinet zelf vooralsnog doet. Waarmee ook accountants in het algemeen en de NBA in het bijzonder in beeld komen.

Wat te doen? Afwachten waar de semipublieke sectoren zelf mee komen? Alle argumenten tegen kantoorrotatie weer uit de kast trekken (geen bewijs dat het leidt tot betere kwaliteit, hogere kosten, fraudegevoeligheid in opstartperiode) in de hoop dat sommigen gevoeliger zijn voor deze bezwaren dan eerder de Kamers en het kabinet?

Of nu eens kiezen voor een minder defensieve opstelling en, in navolging van oud-NIVRA-voorzitter Ruud Dekkers, gewoon het gesprek aangaan rond vragen als: Wat verwachten jullie van een accountant, nog los van zijn beoordeling van het eerdere boekjaar? Willen jullie dat toezichthouders ook een beroep kunnen doen op de accountant als het gaat om het risicobeleid en de governance? En als een oordeel wordt gevraagd, hoe hard moet dat dan zijn? Wat vinden we samen een redelijke maximale termijn voor de duur van een relatie met een accountantsorganisatie?

Het kabinet geeft de semipublieke sector nu alle ruimte om de aanbevelingen van Halsema zelf te reguleren. Het zou geweldig zijn als ook de NBA op basis van de behoeften van de sector én alle levende politiek-maatschappelijke verwachtingen actief meewerkt.

Bij de semipublieke brancheorganisaties die ik ken, is de expertise op het gebied van financiële verslaggeving en accountancy - zacht uitgedrukt - niet rijk gezaaid. Daarom zou de beroepsgroep én de semipublieke sector én zichzelf een enorme dienst (kunnen) bewijzen door ondersteuning te bieden in het ontwerpen van stevige governancecodes. Met een breder mandaat voor de accountant en een regelmatige wissel. De NBA zou bijvoorbeeld de nieuwe Brusselse normen kunnen inbrengen: iedere tien jaar roteren met tien jaar uitstel na een tender.

Want dat periodieke kantoorrotatie ook in de semipublieke sector een nieuwe realiteit zal worden, is na de kabinetsreactie op de commissie Halsema onontkoombaar.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Jan-Willem Wits is zelfstandig communicatieadviseur en werkt onder andere voor uiteenlopende opdrachtgevers in de accountancy.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.