Fock you!
Op uitnodiging van de NBA mochten vele collega's en ik in Carré naar de voorstelling van De verleiders: de casanova's van de vastgoedfraude. Eindelijk kon ik zo voldoen aan het volgen van een PKI-training. Avant la lettre, dat dan weer wel.
De uitnodiging was een goede en zeer gewaardeerde geste van de beroepsorganisatie aan de vele vakgenoten die zich als bestuurder, commissielid, toezichthouder of in een andere relevante functie voor het accountantsberoep inzetten.
Ik was overigens net op tijd. Kwam uit Zwolle, waar de Accountantskamer twee tuchtklachten in de Vestia-zaak behandelde. Een zaak die raakt aan de thematiek van de theatervoorstelling: graaiende en megalomane bestuurders, frauderende medewerkers, falend toezicht en - al dan niet terechte - vraagtekens bij het werk van de accountant.
De overgang van feit naar fictie verliep voor mij naadloos. Alhoewel, fictie? Onjuist taalgebruik mijnerzijds. Theater is over het algemeen fictie. Maar deze voorstelling benaderde de werkelijkheid op een angstaanjagende manier. Op magistrale en soms op confronterende wijze neergezet door vijf acteurs, met een hoofdrol voor Pierre Bokma.
De vijf acteurs speelden de sterren van de hemel als de mannen om wie het draaide in het proces van de grootste fraudezaak die Nederland ooit heeft gekend. Duivels-charmante zakenmannen uit de vastgoedwereld die dikke deals sluiten, in de boeien worden geslagen, in een hel van rechtbankprocedures terechtkomen en worden veroordeeld (zie de aankondiging van deze voorstelling).
Op olijke wijze sneden zij de dilemma's in de zakenwereld en van het grote geld aan. Gaven een inkijkje hoe duistere deals tot stand komen. Hoe 'slachtoffers' worden gespot en week worden gemaakt om zo activiteiten voor de fraudeurs uit te kunnen voeren. Vuile handen te maken. Hun nek in de strop te steken.
Zij toonden ook het ‘leed' van de topmannen in de cel. Het berouw na de zonde. De spiegels van 'goed' en 'kwaad'. De overwegingen van rechters die soms vele onzinverhalen van terechtgestelden krijgen te horen. De rationalisaties van fraudeurs, die de rafelranden van de wet opzoeken. Vanuit de gedachte: 'Wat niet verboden is mag'. Of in de vraagvorm: 'Waarom is het verboden iemand die iets voor mij doet een voordeel te gunnen? Dat is geen 'corruptie', maar heet ‘zaken doen'.
En ze stelden enkele confronterende vragen aan de zaal. Spotten een dertigtal fraudeurs in een zaal met accountants, bankiers, Jort Kelder en anderen die deel uitmaken van de Nederlandse zakenwereld, die zo treffend te kijk werd gezet.
En het ging niet alleen over het vastgoed. Ook de bankiers, klokkenluider Ad Bos, politici en vele anderen werden op de hak genomen. In herkenbare taal. Ludiek. Inclusief een snerpende gitaarsolo: I still got the blues for you (Gary Moore). Een nummer met daarin de op het theaterstuk toepasselijke zinsnede: 'But I found out the hard way, there's a price you have to pay.'
Herkenbare taal dus. Die mij soms deed denken aan mijn tijd als FIOD-rechercheur. Een tijd waarin ik mij verdiepte in het ‘bargoens' of onderwerelds jargon. Het bracht me ook bij de titel van deze bijdrage: 'Fock you'. Het werd tijdens de voorstelling vele malen gebezigd. Geaffecteerd uitgesproken. Ofwel: het 'Fuck you' van de witteboordencrimineel.
Ik heb ervan genoten. Heb mij ook laten verleiden. Want oorspronkelijk lag er een stukje over de NBA-bestuursverkiezingen op de plank. Met een andere teneur, maar dat terzijde.