Opinie

Audit van moreel kapitaal

De tijd dat een organisatie primair bezig was geld te verdienen door optimale allocatie van middelen is een beetje voorbij: meer en meer wordt ook gekeken naar de handelwijze en de motieven daarachter.

Een mooie winst met fijne producten of diensten: het lijkt eenvoudigweg niet meer afdoende. Het waarom en hoe speelt een toenemende rol.

Ook het denken in organisaties als 'behoeftebevredigers' of 'risicomanagers' lijkt een beetje achter ons te liggen. Van de paus tot GroenLinks weten ons te vertellen dat de huidige crisis vooral een morele crisis is. Diepe denkers, politici en talloze bloggers en commentatoren wijzen ons er op dat een organisatie, wil deze toekomst hebben, ook nog een soort moreel kompas zou moeten hebben.

En hoe krijg je als organisatie een moreel kompas? Door de inzet van je morele kapitaal.

Maar wat is dat morele kapitaal precies? Het heeft waarschijnlijk wel iets te maken met allerlei ongrijpbare zaken die zijn terug te vinden in het ethische denken van managers, in transparantie en integriteit van organisatie en mensen. Maar wat is het precies?

Als het zo belangrijk is voor de maatschappij en bijdraagt aan de kwaliteit of levensvatbaarheid van organisaties, dan is het waarschijnlijk wel meetbaar en beheersbaar. Of het zou dat in ieder geval moeten zijn. Anders hebben we er immers niet zoveel aan.

De studie van soft controls wint aan populariteit, het schijnt in sommige kringen zelfs 'hot' te zijn. Hebben soft controls er iets mee te maken? Of hebben we hard controls nodig voor het beheersen en meten van zoiets softs als moreel kapitaal?

En om de verwarring compleet te maken terug naar de financial audit: je hebt een Soll, je hebt een Ist en deze leg je naast elkaar om vervolgens een conclusie te kunnen trekken. Is dat ook mogelijk bij moreel kapitaal: normen, en daarop volgend het controleren van de werkelijkheid en het uitspreken van een oordeel?

Als u antwoorden zoekt in dit stuk: U krijgt van ons geen antwoorden, alleen vragen. En een oproep u te laten horen.

Dit bericht mag u dus als een experiment zien naar inhoud, maar ook naar vorm: is het mogelijk te komen tot vaktechnisch zinvolle vragen, antwoorden en wellicht zelfs conclusies, door een open en weinig gestructureerd debat?

Wat ondergetekenden zullen doen is het verzamelen van reacties, reageren om de discussie op te jagen, en waar nuttig met een tussenstand te komen. Wat we van u vragen is uw reactie te geven, zo lang of zo kort als u zelf wil, rond bovengenoemde vragen.

Ook als u meent dat dit een onzinnig of nutteloos onderwerp is, laat het weten. Met argumenten graag, dat maakt het gesprek zinniger. Wij zijn benieuwd.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Coen Bongers is hoofd van de accountancyopleiding van Hogeschool Windesheim te Zwolle en docent auditing.

Arnout van Kempen di CCO CISA is Senior manager Risk & Compliance bij Baker Tilly. Hij schrijft op persoonlijke titel. Hij is lid van de Commissie Financiƫle verslaggeving & Accountancy van de AFM en lid van de signaleringsraad van de NBA. Daarnaast is hij diaken van het bisdom 's-Hertogenbosch.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.