Zelf willen leren als norm
Hoe is het eigenlijk voor (gedrags)trainers om deelnemers te treffen die verplicht aanwezig zijn? Nou, daar kan ik kort over zijn, want ik heb dat in het verleden veel gedaan: niet leuk. In trainersjargon zijn dit zogeheten 'weerstandsgroepen'.
Bij de start zie je al meteen welk effect het verplichte karakter heeft. Het gestuurde volk komt doorgaans te laat binnen, mompelt iets onverstaanbaars als groet en uit alle poriën van hun lijf sijpelt de boodschap: IK WIL HIER NIET ZIJN. U snapt het, als trainer krijg je dan echt zin in de dag.
Ik begrijp wel hoe dat komt. In veel organisaties is er te snel een trainingsreflex. Er gaat iets niet goed, dus hup: trainen, en wel iedereen, waarbij voorbij wordt gegaan aan dieper gelegen oorzaken, waar de individuele professional vaak nauwelijks direct invloed op heeft. Een wel heel duur doekje voor het bloeden.
Gemiddeld genomen kost weerstand effectief wegnemen een behoorlijk deel van het programma. Het gaat meestal als volgt:
Professional: "Mijn naam is (naam). Ik vind deze dag onzin. Ik doe mijn werk al jaren en naar volle tevredenheid van mijn klanten. Ik barst dan ook van het werk en hoop dat we rond drie uur afronden, zodat ik voor de file naar huis kan."
Trainer: "Dus (naam + uiterst vriendelijk oogcontact), jij wilt hier helemaal niet zijn?" (aanmoedigen weerstand)
Professional: "Nee. (stilte, voelbare spanning in de groep)
Trainer: "Lastig, lijkt me. Want je zit nu hier, met je collega's (groep betrekken, zit altijd wel iemand bij die helpt omdat ze met je te doen hebben) en er ligt een hele dag voor ons die verrekte lang gaat duren als je er voor kiest (je hebt een keuze!) niet mee te doen. Ik zou zeggen: ga lekker naar huis en aan het werk!" (paradoxaal interveniëren).
Professional: "Ja, nee, nou, kijk, dat gaat ook weer wat ver, ik vind het zo stom dat dit soort trainingen verplicht zijn."
Trainer: "Daar kan ik me alles bij voorstellen. Dat is denk ik voor niemand de gewenste variant (groep knikt). Punt is, dat we daar niets meer aan kunnen veranderen en we zijn hier nu allemaal. Hoe kunnen wij het programma voor jou zo invullen dat je, terwijl je dat niet verwacht, tevreden naar huis gaat en misschien zelfs iets hebt bijgeleerd van je collega-professionals (geeft extra lading en deelnemer kan moeilijk bij voorbaat al zeggen dat hij niets gaat leren van zijn mededeelnemers) of van mij (meest ervaren blik opzettend)?
En-zo-voort.
Dit is zonde van kostbare tijd. En dat terwijl bijvoorbeeld communicatie een thema is dat ook voor accountants van groot belang is en blijft, wil je je vakmatigheid effectief inzetten bij andere levende wezens, zoals klanten.
Verplicht trainen is voor zowel deelnemer als trainer een downer van jewelste. Het helpt voornamelijk trainingsbureaus de winter door.
De volwassen variant is natuurlijk dat professionals zelf onderkennen dat communicatie, professioneel-kritische instelling, of vul hier de gewenste training voor accountants maar in, een groot deel van het vak uitmaakt. Dat de verplichting overboord kan, omdat accountants (jullie) zelf in ruime mate investeren in het aanscherpen van hun kennis en vaardigheden.
En dat de beroepsorganisatie daar ook zo van overtuigd raakt, dat verplicht trainen tot het verleden behoort en zelf willen leren de norm - omdat je als professional je vak wilt uitoefenen op het hoogst mogelijke niveau.
Dat lijkt mij voor alle partijen plezieriger dan het construct dat er nu is. En als iedereen het daar over eens is, moet het toch te regelen zijn?