Waar is de accountant in transparantste jaarverslag?
De NS heeft dit jaar De Kristal gewonnen, de prijs voor het meest transparante jaarverslag van Nederland.
De NS weet volgens de jury als enige van de deelnemende bedrijven "in geld uit te drukken wat de impact van haar activiteiten is op het milieu en de maatschappij". Ook minister Kamp blies de loftrompet over het bekroonde jaarverslag. "De NS toont lef door eerlijk en transparant te zijn over de neveneffecten van haar activiteiten", aldus de minister.
Als deelnemer aan het maatschappelijke verkeer was ik natuurlijk reuze benieuwd naar de zekerheid die de externe accountant verschaft bij dit baanbrekende jaarverslag. Des te meer omdat de NBA medesponsor is van deze prijs.
Alleen blijkt in het meest transparante jaarverslag van Nederland geen spoor van de controlerend accountant terug te vinden. Misschien heb ik er op nsjaarverslag.nl overheen gelezen. Maar zelfs de controleverklaring bij de jaarrekening is op de site niet toegevoegd (of door betere speurders slechts met veel moeite te ontdekken). Terwijl juist de innovatieve aanpak van de NS nieuwsgierig maakt naar de (informatieve) beoordeling die de accountant hierbij zou kunnen geven.
Ik vermoed dat ook de externe accountant een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het succes van de Spoorwegen om meer rekenschap te geven over de maatschappelijke impact van haar activiteiten. Terecht wordt dit door de jury als een positieve trend begroet die bredere navolging verdient. Daarom verbaast het dat over de rol van de accountant nu geen enkele duidelijkheid bestaat.
Heeft de accountant de NS attent gemaakt op de mogelijkheid om het eens anders aan te pakken of kwam de directie zelf op het idee? Was het nodig om koudwatervrees weg te nemen bij het bieden van meer en andersoortige transparantie? Zijn de cijfers waarmee de NS haar maatschappelijke impact waardeert door de accountant bekeken of heeft er slechts een globale toetsing plaatsgevonden? En welk referentiekader gebruik je als accountant wanneer een Nederlandse onderneming als eerste deze weg inslaat?
Juist nu de beroepsgroep bezig is om maatschappelijk vertrouwen terug te winnen, getuigt het op de achtergrond blijven van de accountant bij innovaties in de jaarverslaggeving van valse bescheidenheid.
Onder meer in het debat rond de 'Plasterk-amendementen' heeft de beroepsgroep met succes gelobbyd voor meer aandacht voor 'integrated reporting' en maatschappelijke rapportages waarvoor de NS nu is bekroond. Dat biedt een uitgelezen kans om aan te dringen op een andere en maatschappelijk relevantere rol van de accountant. Wanneer wij allemaal onderkennen dat de waarde van een bedrijf niet meer alleen valt te bepalen op basis van financiële resultaten, dan vraagt dat om zekerheid dat de niet-financiële, 'maatschappelijke' informatie in het jaarverslag net zo grondig wordt beoordeeld als de opgemaakte kassa van de jaarrekening.
Misschien dat de geheimhoudingsplicht nog steeds als een blokkade werkt, maar wat zou het mooi zijn wanneer accountants actiever communiceren over hun rol bij dit soort processen. Zeker bij het transparantste jaarverslag van Nederland mag de accountant best wel eens uit de coulissen komen.
Gerelateerd
'CSRD heeft zelfreinigende werking'
Registeraccountant Maurice van Sassen was vier jaar cfro van Robidus, voordat hij recent verantwoordelijk werd voor het product en aanverwante bankoperaties bij...
Bekers en bloemen
Met de komst van de Europese duurzaamheidsrichtlijn CSRD hoeven bedrijven en accountants duurzaamheidsrapportage niet langer als een wedstrijd te zien om je te onderscheiden,...
Iedereen aan de duurzaamheid?
De Europese duurzaamheidsrichtlijn (CSRD) verplicht grote beursgenoteerde bedrijven vanaf dit jaar om te rapporteren over hun duurzaamheidsbeleid en maatschappelijke...
'Accountant moet CSRD met beide handen aangrijpen'
Roger Dassen is cfo van ASML, oud-topman van Deloitte en professor auditing aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Volgens hem is de CSRD een niet te onderschatten,...
NBA doet voorstellen voor PE-vereisten CSRD-assurance
Vooruitlopend op implementatie van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in Nederlandse wetgeving definieert de NBA alvast de vereisten voor permanente...