Opinie 19 november 2014

Wie klaagt de accountant aan?

De suggestie om een openbaar aanklager voor het accountantsberoep aan te stellen is door de werkgroep Toekomst Accountantsberoep niet overgenomen. Maar wie klaagt falende of frauderende accountants dan aan?

Die vraag kwam bij mij op toen ik het arrest las van het Hof Arnhem-Leeuwarden dat handelt over een accountant en een fiscalist die ad interim werden ingehuurd door de vastgoedtak van SNS Reaal.

Deze 'professionals' betaalden een deel (1/3) van hun uurvergoeding (ad 225 euro) door aan een eveneens door SNS Reaal - via Boer & Croon, maar dat terzijde - ingehuurde interim manager en enkele van diens kompanen.

Dit ging via valselijk opgemaakte facturen. Hetgeen natuurlijk niet getolereerd kan worden. En dus plaatste SNS Reaal de accountant en de fiscalist op een soort 'zwarte lijst' binnen de financiële sector, een interbancair waarschuwingssysteem.

Daar zouden zij acht jaar op blijven staan, een maatregel waartegen de heren bij de rechter in verweer kwamen. De Rechtbank Noord-Nederland vond die termijn terecht, het Hof stelde de termijn - omdat acht jaar disproportioneel zou zijn - echter bij tot drie jaar.

Zowel de uitspraak van de Rechtbank als van het Hof zijn lezenswaardig. Omdat zij de modus operandi van betrokkenen duiden, maar ook omdat deze - via citaten uit FIOD-verhoren - de facto een bekentenis van de accountant bevatten.

Een bekentenis inzake valsheid in geschrifte. Die valsheid diende om (niet-ambtelijke) corruptie te verhullen. Al met al een handelwijze die accountants onwaardig is.

Maar wie doet daar iets aan?

SNS Reaal nam een maatregel door de accountant in het waarschuwingssysteem te plaatsen. Maar dat heeft alleen een uitwerking binnen de financiële sector. Maar wat nu indien de accountant daarbuiten solliciteert? Zal SNS aangifte doen (of heeft zij dat reeds gedaan) bij het Openbaar Ministerie?

Acht het Openbaar Ministerie, waarvan bekend is dat het een strafrechtelijk onderzoek heeft ingesteld tegen de interim manager die onder meer van de accountant een vergoeding opstreek, het opportuun de accountant ook te vervolgen?

En is het niet zo dat de AFM in deze niet bevoegd is, omdat het in casu een accountant in business betreft?

Zal de Accountantskamer in deze naar analogie van de zaak KPMG/Weyl de beroepsorganisatie soms verplichten deze zaak te onderzoeken op klachtwaardigheid? Want wil de voorzitter van dit tuchtcollege niets liever dan de misstanden in de accountantssector beoordelen?

Wat nu indien al de genoemde partijen niets doen? Blijft de accountant dan verder ongeschonden?

Of heeft de NBA reeds alert gereageerd door het bericht van 25 april 2014 op de Quote-site te lezen waarin de accountant met naam en toenaam wordt genoemd? En heeft de NBA dan verantwoordelijkheid genomen door het handelen van deze accountant door de Accountantskamer te laten toetsen - bijvoorbeeld op de aspecten: integriteit, zorgvuldigheid en professioneel gedrag - door een tuchtklacht in te dienen?

Of gaat de NBA dit - het nemen van verantwoordelijkheid zonder het handelen van anderen af te wachten - alsnog doen na lezing van het arrest? Waarin onder meer te lezen is dat de accountant en fiscalist niet alleen betaalden aan degene die hen inschakelden. Nadat ze het trucje met de valse facturen hadden afgekeken, deden zij namelijk hetzelfde met collega's die zij bij SNS aanbrachten: die moesten aan hen een vergoeding gaan betalen. Waarbij, wederom, valse facturen werden opgemaakt. Zie in dat verband de volgende 'bekentenis' van de registeraccountant opgenomen in het arrest van het Hof:

Vraag: Heeft u vaker dergelijke vergoedingen aan andere opdrachtgever moeten betalen? Zo ja kunt u dat nader toelichten?

Antwoord: Nee. Dit was de eerste keer en vanaf nu ook de laatste keer.

Vraag: Komen de omschrijvingen op die facturen overeen met de werkelijk door [R] geleverde prestaties?

Antwoord: Nee.

Vraag: Heeft [R] de prestatie zoals die op de factuur vermeld staat geleverd?

Antwoord: Nee.

(...)

Vraag: Welke mensen heeft u zelf aangebracht?

Antwoord: [V] en [W].

Vraag: Heeft u een vergoeding voor het aanbrengen van nieuwe mensen ontvangen?

Antwoord: Ja uiteindelijk wel. Ik heb aan [Q] gekscherend in een gesprek waar ook [appellant 1] [appellant 1] aangegeven dat ik het wel redelijk vond dat wij voor het aanbrengen voor de twee nieuwe medewerkers een correctie op onze eigen te betalen Fee zouden krijgen. [Q] is hierop ongeveer een week later op teruggekomen en hij stelde voor €7,5 per uur per persoon per medewerker. Ik was aangenaam verrast door dit voorstel. Er is een maandelijkse correctie geweest op de factuur die [R] aan mij stuurde. Ik heb hiervoor een correctie factuur aan [R] gestuurd met dezelfde omschrijving als op de factuur die ook zelf van [R] ontving die omschrijving luidde "adviesdiensten" en ik betaalde het netto verschuldigde bedrag aan [R] zijn B.V. want ik zag het ook als een correctie op mijn Fee aan [Q]. Ik zag het als een correctie op zijn factuur ([R]) en daarom heb ik ook dezelfde omschrijving overgenomen, anders was het ook niet te corrigeren en zou het mogelijk worden gezien als twee verschillende zaken.

Vraag: Is de omschrijving van de door u opgemaakte factuur correct?

Antwoord: Nee, maar ik zocht bewust aansluiting met de andere factuur van [R] aan mij gericht.

(...)

Of acht de NBA het afdoende indien deze accountant (zo ook de fiscalist) drie jaar op een niet-openbare interbancaire zwarte lijst staat? Zo ja, hoe moet het maatschappelijk verkeer dat dan plaatsen in het licht van de overweging van het Hof dat een zware repercussie wordt gerechtvaardigd 'door het gegeven dat financiële integriteit in het beroep dat zij bekleden hoog in het vaandel staat en dat van hen, meer nog dan van ieder ander, op dat punt betrouwbaarheid en onkreukbaarheid mag worden verwacht'?

'Betrouwbaarheid en onkreukbaarheid' zijn normen waarvoor het accountantsberoep dient te staan. Zeker in deze voor het beroep zeer roerige tijden. Kortom, actie is in deze gewenst. Toch?